Į fellibyljavaktinni meš CNN

Sunnudagurinn 10. september fór aš mestu ķ žaš hjį mér aš fylgjast meš margbošašri landgöngu fellibyljarins IRMU aš ströndum Bandarķkjanna. Sjónvarpsstöšin CNN lagši allar ašrar fréttir til hlišar žennan dag og einbeitti sér af fullum žunga aš IRMU meš beinum śtsendingum af vettvangi žar sem fréttamenn fóru mikinn ķ lżsingum į žvķ sem koma skildi eša žvķ sem žegar var skolliš į en inn į milli var skipt yfir į vešurfréttamanninn sem tók stöšuna hverju sinni. Žrįtt fyrir sķvaxandi spennu var samt naušsynlegt aš taka sér smį hvķld öšru hvoru enda mikiš um endurtekningar ķ svona śtsendingu žar sem fréttamönnum alltaf jafn mikiš nišri fyrir žótt žeir sögšu frį žvķ sama į korters fresti. 

IRMA_CNN

Hiš eiginlega hįmark atburšarins og śtsendingarinnar varš upp śr klukkan 20 aš ķsl. tķma žegar fellibylurinn gekk į land viš Naples į vesturströnd Flórķda en žar hafši einn fréttamašurinn komiš sér fyrir į hśsasvölum meš įgętu śtsżni yfir eina af götum bęjarins į mešan félagi hans tók stöšuna nišri į tómri umferšargötu. Hvaš sem segja mį um annaš žį var afskaplega tilkomumikiš aš sjį ķ beinni śtsendingu žegar mesti óvešursstrengurinn į undan auga fellibyljarins gekk yfir. Sjįlfir höfšu žeir orš į žvķ aš žetta vęri eins og aš standa berskjaldašar inni ķ bķlažvottastöš, žvķlķkur var krafturinn ķ regninu. Skömmu sķšar féll svo allt ķ ljśfa löš žegar komiš var inn ķ mišju fellibylsins en žį var reyndar allt komiš į flot enda höfšu nišurföll engan veginn undan ķ žęr 15-20 mķnśtur žegar lętin voru sem mest. Aftur fór aš blįsa žegar mišjan var komin fram hjį en bakstrengurinn var žó öllu hęgari en sį sem į undan gekk og śrfelliš skaplegra. 

Almennt virtust gegnblautir fréttamennirnir fį nokkuš śt śr žessari lķfreynslu. Tjóniš sem óvešriš skildi eftir sig virtist žó vera mun minna en vęntingar gįfu tilefni til. Eitthvaš mįtti žó finna af smįbraki hér og žar en skemmdir voru žó ašallega į gróšri. Sjįlf hśsin ķ nęsta umhverfi stóšu žetta af sér meš sóma enda bśa menn vel og byggja vandaš žessum slóšum ķ ljósi reynslunnar af fyrri stormum. Margskonar tjón af żmsu tagi mun žó vęntanlega eiga eftir aš koma ķ ljós, ekki sķst af völdum vatns og sjįvargangs svo ekki sé talaš um vķštękar truflanir į rafmagni.

Viš landgöngu var Irma 2.-3. stigs fellibylur og vindhrašinn gefinn upp sem 115 mķlur į klst, sem samsvarar um 51 metrum į sekśndu sem er miklu meira en fįrvišri. Vindurinn męldist yfirleitt žó mun minni į vešurstöšvum en til samanburšar var vindhrašinn mestur um 180 mķlur į klst žegar IRMA fór yfir smįeyjar austar ķ Karķbahafinu sem 5. stigs fellibylur meš tilheyrandi tjóni. Ķbśar Flórķda gįtu prķsaš sig sęla aš braut Irmu var heldur heldur sunnar en spįš hafši veriš enda dró nokkuš śr vindhrašanum viš aš lemja noršurströnd Kśbu. Eins og venja er žį voru spįr mikiš į reiki allt frį upphafsdögum fellibyljarins lengst austur ķ Atlantshafinu. Aldrei žessu vant žį fylgdist ég meš framvindunni nįnast frį upphafi žegar ónefndir hitabeltisklakkar fóru aš leggja į rįšin og skipuleggja sig skammt vestur af Gręnhöfšaeyjum. Fyrstu langtķmaspįr um fellibyl bentu til landgöngu ķ Bandarķkjunum noršarlega į Austurströndinni en meš tķmanum fęršist hęttusvęšiš smįm saman sunnar og fyrir sķšustu helgi var stórborgin Miami beint ķ skotlķnunni af Irmu ķ fullum styrk. Į endanum kom hśn sķšan aš landi bakdyramegin į Flórķda ķ mun mildari śtgįfu og enn einu sinni gįtu Flórķdabśar žvķ prķsaš sig sęla aš hljóta ekki sömu örlög og ķbśar żmissa fįtękra eyja ķ Karķbahafinu.

Irma ferill

Mynd frį Weatherunderground sżnir feril Irmu 30. įgśst - 9. september.

Fellibyljatķminn er žó ekki yfirstašinn. Jose reikar um ķ austri en hefur ekki veriš talinn til stórręšna. Žróun hans er žó mjög óljós og viršast śtreikningar stefna honum żmist śt og sušur eša noršur og nišur og žvķ best aš hafa sem fęst orš um hann.


Samanburšur į sumarvešurgęšum ķ Reykjavķk

Sjįlfsagt eru skiptar skošanir į žvķ hvernig sumariš hafi komiš śt vešurfarslega. Hér ķ Reykjavķk, og kannski vķšast hvar, viršast žó flestir vera nokkuš sįttir eftir žvķ sem mašur heyrir. Žetta var žó ekkert afburšasumar og vissulega höfum viš kynnst žvķ miklu verra. Eins og einhverjir vita sem įlpast hafa inn žessa bloggsķšu žį held ég uppi daglegum frķstundaskrįningum fyrir vešriš ķ Reykjavķk og žaš allt frį įrinu 1986. Fylgisfiskur žessa skrįninga er einkunnakerfi sem metur vešurgęši frį degi til dags śtfrį vešuržįttunum fjórum: sól, śrkomu, hita og vindi. Hver hinna fjögurra vešuržįtta fęr einkunn į bilinu 0-2 og žvķ getur heildareinkunn dagsins veriš į bilinu 0-8 stig. Hver mįnušur fęr sķšan einkunn śtfrį mešaltali allra daga og heilu įrstķširnar og įrin, ef žvķ er aš skipta.
Eins og ķ fyrra, og hittifyrra, og įriš žar įšur, žį hef ég tekiš saman į sśluriti, vešureinkunnir allra skrįšra sumra (jśnķ-įgśst) sem nś eru oršin 32 talsins. Einkunn sumarsins 2017 er 4,9 stig sem almennt er nokkuš gott og greinilegt aš sumarvešurgęši ķ Reykjavķk hafa nįš sér įgętlega į strik eftir hruniš 2013.
Sumarvešurgęši 1986-2017
Žótt sumariš ķ įr hafi komiš įgętlega śt var žaš samt eftirbįtur sumarsins ķ fyrra sem helst stįtaši aš góšum hlżindum. Eftir hlżtt vor įtti hitinn nśna ķ sumar lengst af ķ nokkrum vandręšum meš aš nį sér almennilega į strik, nema nokkra daga ķ lok jślķ žegar hitinn nįši 22,5 stigum sem žykir aldeilis mjög gott hér ķ borginni. Af einkunnum einstakra mįnaša mį nefna aš jśnķ fékk 4,7 ķ einkunn sem er rétt svona nógu gott. Jślķ varš hinsvegar betri meš 5,0 stig og skipti hlżr og góšur seinni hluti žar mestu. Įgśst gerši svo ögn betur meš 5,1 stigi en žaš var sólrķkur og žurr mįnušur en žó įn verulegra hlżinda. Einhverjir gętu saknaš žess aš hafa september ekki meš ķ žessari śttekt enda mun hann lķka vera sumarmįnušur, en žaš veršur bara aš hafa žaš. Vonum bara aš sumarblķša endist sem lengst.

Besta sumariš ķ Reykjavķk į tķmabilinu er samkvęmt žessu sumariš 2012 en sumariš 2009 fylgir fast į eftir. Bęši žessi gęšasumur tilheyra einstökum kafla góšra sumra įrin 2007-2012. Višbrigšin voru mikil meš sumrinu 2013 sem var meira ķ stķl viš nokkur ómöguleg sumur į fyrstu 10 įrum skrįningartķmabilsins žar sem sumariš 1989 var mešal annars aš finna meš ašeins 4,1 stig ķ einkunn. Žaš mį lķka nefna einstaka mįnuši, en bestu skrįšu mįnuširnir eru bįšir frį gęšasumrakaflanum į žessari öld: jślķ 2009 meš 5,8 stig og jśnķ 2012 meš 5,9 stig. Afgerandi verstu tveir sumarmįnuširnir komu hinsvegar tvö įr ķ röš į fyrstu skrįningarįrunum en žaš eru jśnķ 1988 meš 3,6 stig og jślķ 1989 meš 3,5 stig. Ef einhver man eftir žeim.

Śt frį žessum vešurskrįningum og einkunnagjöfum gęti ég heilmikiš skrifaš, reiknaš og velt vöngum. Geri žaš reyndar stundum. Tķmarnir hafa breyst og ašgangur aš upplżsingum er öllu betri en į upphafsįrum skrįninganna žegar vešurfréttir ķ śtvarpi og sjónvarpi voru žaš sem mašur hafši auk eigin upplifunar. Žaš er erfitt aš segja til um hvort ég meti alla vešuržęttina alveg eins ķ gegnum tķšina eša hvort einhver langtķmaskekkja sé ķ dęminu. Metur mašur til dęmis hęgvišri nś į dögum, męlt ķ metrum į sekśndu, į sama hįtt og į dögum andvarans og golunnar? Mašur hefur svo sem lagst ķ śtreikninga og samanburš į slķku śt frį opinberum vešurgögnum, sem reyndar gętu lķka įtt viš sķnar smįskekkjur aš strķša vegna żmissa atriša. Żmsum ašferšum er annars hęgt aš beita viš svona vešurgęšamat og ég ekki sį eini sem legg śt žaš, nišurstöšur gętu veriš mismunandi en žó ekki endilega ķ ašalatrišum.

Til frekari glöggvunar bendi ég į sérstaka bloggfęrslu um besta skrįša mįnušinn sem minnst var į hér aš framar. Sjį: Bęjarins besti jśnķ


Hafķsstašan undir lok bręšsluvertķšar

Sumarbrįšnun hafķssins į noršurslóšum er į lokasprettinum og senn fer aš skżrast hvernig bręšslusumariš 2017 kemur śt mišaš viš undanfarin įr. Reyndar er ekki alveg rétt aš tala um lokasprett ķ žessu sambandi žvķ meš lękkandi sól į lofti hęgir smįm saman į bręšslunni uns višsnśningur veršur einhvern tķma ķ september og vetrarfrysting hefst. Hvernig sem framhaldiš veršur žį er žegar ljóst aš metįrinu 2012 veršur ekki ógnaš nś ķ įr hvaš lįgmarksśtbreišslu varšar eins og sést į lķnuritinu hér aš nešan. Dökkblįa 2017-lķnan er nś į svipušum slóšum og į sama tķma įrin 2007 og 2016 en lįgmarksśtbreišsla žeirra sumra endaši nokkuš jöfn ķ 2. og 3. sęti. Framhaldiš er nokkuš óljóst en einmitt nśna er komiš nokkuš hik į 2017-ferillinn sem žżšir aš śtbreišsla ķssins hefur lķtiš dregist saman allra sķšustu daga. Svona hik getur reyndar komiš upp hvenęr sem er sumars og ręšst ašallega af vešurašstęšum, svo sem žvķ hvort rķkjandi vindar blįsi aš eša frį ķsnum. Vešriš sķšustu daga hefur einmitt veriš frekar hagstętt ķsnum og ef žaš breytist ekki gęti śtbreišslulįgmarkiš endaš ķ einhverju mešallagi sķšustu 10 įra. Hafa veršur žó ķ huga aš žaš mešallag er langt fyrir nešan žaš sem žekktist fyrir tķmamótasumariš 2007.

Hafķslinurit NSIDC įgśst

Į kortunum hér aš nešan er śtbreišsla ķssins borin saman 19. įgśst metsumariš 2012 og nśna įriš 2017. Aš auki er sjįlft metlįgmarkiš ķ september 2012 teiknaš meš raušri lķnu inn į 2012-kortiš. Framhaldiš ķ įr ręšst ašallega af žvķ hversu mikiš nęr aš brįšna af žeim jašarsvęšum sem farin eru aš blįna sem žżšir aš žar er ķsinn nokkuš gisinn, en raunar er ekki hęgt aš bśsast viš róttękum breytingum žegar svona langt er lišiš į sumar enda sólin farin aš lękka verulega į lofti allra nyrst. Brįšnun į sér žó ennžį staš nešanfrį og lęgšir sem bera meš sér sušlęga vinda geta žjappaš ķsnum saman žar sem hann er gisinn.

Hafis įgśst 2012 og 2017

Žaš mį benda į aš žótt ķsinn sé nś almennt meiri en į sama tķma 2012 žį er minni ķs nśna austur af Gręnlandi sem bendir til lķtils śtflutnings į heimskautaķs um Framsund milli Gręnlands og Svalbarša. Spurning hvort žaš hafi einhverja žżšingu fyrir komandi vetur hér hjį okkur. Ķsinn er žó samt heldur meiri en venjulega viš Svalbarša og įfram ķ žį įtt til Rśsslands, enda var talsveršur ķs žar ķ vetrarlok. Siglingaleišin noršur fyrir Sķberķu ętti žó aš vera nokkuš greiš samkvęmt žessu. Sama er hinsvegar ekki aš segja um Amerķkuleišina sem opnast reyndar bara almennilega ķ bestu sumrum.

Meira ętla ég ekki aš segja um stöšu hafķssins ķ bili en eins og ég hef gert ķ sumar žį boša ég nęsta uppgjör į hafķsstöšunni aš mįnuši lišnum en žį veršur lķka komiš ķ ljós hvernig žetta fer. Yfirleitt ętti mašur ekki aš auglżsa bloggfęrslur fyrirfram en ķ žessu tilfelli held ég žaš sé įgętt enda vill mašur ekki vera grunašur um aš velja tķmasetningar sem henta einhverjum hugsanlegum mįlstaš. Žaš sem er aš gerast meš hafķsinn į noršurslóšum finnst mér umfram allt mjög įhugavert og af smį spennufķkn er ég alveg tilbśinn aš sjį dramatķskar breytingar verša aš veruleika sem kannski lita eigin spįdóma um framhaldiš. Ég hef hinsvegar haldiš mig frį viš bošskaps- og įhyggjuhlišinni žegar žessi hitamįl ber į góma enda enginn sérstakur įhyggjumašur žegar kemur aš hafķsnum eša loftslagmįlum almennt og mį segja aš žaš sé leišarljósiš ķ žvķ sem ég hef komiš į framfęri allt frį upphafi. Eftir mįnuš verša einmitt lišinn 10 įr frį fyrstu bloggfęrslu minni sem fjallaši um - hafķsinn - nema hvaš?

 

 


Gengiš eftir vegg Hadrķanusar į Englandi

Žegar Rómverska heimsveldiš var ķ sem mestum blóma snemma į 2. öld nįši veldi žeirra mešal annars til stórs hluta Bretlandseyja. Framan af gilti žaš sama žar og vķšar aš śtmörk, eša landamęri rķkisins, voru ekki alltaf ķ föstum skoršum vegna sķfelldra tilrauna Rómverja til aukinna landvinninga eša utanaškomandi įrįsa óvina. Žetta breyttist hinsvegar ķ valdatķš Hadrķanus keisara įrin 117-137 žvķ meš valdatķš sinni vildi hann treysta sem mest innviši rķkisins og auka stöšugleika žess meš varanlegri landamęrum. Einn lišur ķ žessum įherslum var aš reisa myndarlegan landamęravegg į Bretlandseyjum lķtiš eitt sunnan viš nśverandi mörk Englands og Skotlands. Mešfram veggnum voru settar öflugar varšstöšvar og fjölmennar herbśšir til aš halda ķ skefjum keltneskum žjóšflokkunum ķ noršri, nįnar tiltekiš Piktum, sem žį byggšu Skotland. Veggurinn hélt vel og markaši śtmörk rķkisins į žessum staš allt žar til halla fór undan fęti og Rómverjar hófu aš yfirgefa svęšiš įriš 410. Undantekning var žó žegar Antónķus, nęsti eftirmašur Hadrķanusar, įkvaš aš halda lengra ķ noršur og hóf aš reisa nżjan vegg įlķka noršarlega og Glasgow er ķ dag. Žaš var hinsvegar feigšarflan og hörfušu Rómverjar fljótlega aftur aš fyrri landamęrum viš rammgeršan vegg Hadrķanusar.

Veggur Hadrķanusar kort
Veggur Hadrķanusar stendur aš hluta til enn ķ dag žótt hvergi sé hann ķ upprunalega įstandi. Heillegastur er hann į mišhlutanum žar sem hann liggur um strjįlbżl heišarsvęši en hann er hinsvegar alveg horfinn į žéttbżlli lįglendissvęšum viš bįša enda, žar sem eru borgirnar Newcastle ķ austri og Carlisle ķ vestri. Veggurinn var vķšast hvar um 2-3 metra breišur og eitthvaš meira į hęšina žannig aš óhemjumikiš grót žurfti ķ mannvirkiš. Śtveggirnir voru śr tilhöggnu grjóti sem aušvitaš var tilvališ aš endurnżta ķ seinni tķma mannvirki ķ gegnum aldirnar, svo sem kastala, kirkjur og klaustur. Žaš var ķ raun ekki fyrr en um mišja sķšustu öld aš talaš var um aš varšveita žaš sem eftir var af veggnum mikla og fyrir 20 įrum var hann settur į heimsminjaskrį UNESCO sem eitt heillegasta landamęramannvirki frį dögum hins forna Rómaveldis.

Veggur Hadrķanusar mynd 1
Svo mašur beini sögunni aš manni sjįlfum žį hef ég lengi en žó óljóst vitaš um tilvist žessa veggs. Einhverntķma sķšasta vetur vorum viš hjónin aš skoša kort af Bretlandseyjum af Google Maps og beindist žį athyglin aš vegg Hadrķanusar. Žį kviknaši sś hugmynd hvort ekki vęri tilvališ aš ganga mešfram veggnum eša žar sem hann hafši legiš. Reyndar var žaš įkvešiš į stašnum meš bįšum greiddum atkvęšum įn žess aš vita hvort žaš vęri hentugt eša yfirleitt gert. Nįnari eftirgrennslan leiddi žó ķ ljós aš töluvert er um aš gengiš sé eftir žessari leiš. Sumir fara žį ķ nokkura daga gönguferš stranda į milli į mešan ašrir lįta sér nęgja dagsferšir eša heimsóknir aš įhugaveršustu stöšunum. Leišin, sem Bretarnir kalla Hadrian's Wall Path, hefur öll veriš merkt svo enginn žurfi aš villast aš óžörfu um enskar sveitir į svęšum žar sem engin ummerki um vegginn eru lengur til stašar.

Sunnudaginn 21. jślķ vorum viš sķšan mętt til Newcastle og hófum gönguna skammt žar fyrir vestan. Viš tók 5 daga ganga eftir Hadrian's Wall Path allt vestur til Carlisle. Dagleiširnar voru 13-24 kķlómetrar, samtals um 80 kķlómetrar, en žį slepptum viš reyndar blįendunum til sitthvorar strandar. Į gönguleišinni var żmislegt įhugavert aš sjį fyrir utan leyfarnar af veggnum. Gangan um enskar sveitir var hin athyglisveršasta žótt vešurlagiš vęri upp og ofan žar sem skiptust į skin og skśrir. Enskar kindur eru mjög gęfar og hlaupa ekki undan į haršaspretti eins og žęr ķslensku. Stundum gekk mašur lķka innan um nautgripi sem voru sem betur fer einnig aš spakara taginu. Heišarnar noršur af veggnum er mjög strjįlbżlar enda njóta žęr einhverskonar frišunar varšandi nęturbirtu svo hęgt sé aš nżta kvöldhimininn til stjörnuskošunar. Greinilegt var aš flugherinn nżtir einnig svęšiš sem ęfingasvęši enda mįtti stundum heyra drunur miklar žegar heržotur rufu hljóšmśrinn. Žaš sem eftir var af gamla mśrnum hans Hadrķanusar stóš žaš žó allt af sér.

Ljósmyndirnar sem fylgja eru teknar śr gönguferšinni.

Veggur Hadrķanusar mynd 2

Viš upphaf göngu ķ góšu vešri skammt vestur af Newcastle. Steinveggurinn sem žarna sést er hefšbundinn enskur sveitaveggur frį seinni tķš.

Veggur Hadrķanusar mynd 3

Skjótt skipast vešur ķ lofti. Blogghöfundur stendur žarna hundblautur undir lok fyrsta göngudags žegar komiš var aš fyrsta bśti af vegg Hadrķanusar.

Veggur Hadrķanusar mynd 4

Enskar kindur aš spóka sig viš rśstir rómverskrar varšstöšvar.

Veggur Hadrķanusar mynd 4

Eitt af žekktari kennileitum gönguleišarinnar er Sycamore Gap. Tréš žarna er vinsęlt myndefni enda mun žaš hafa komiš viš sögu ķ vinsęlli kvikmynd um Robin Hood og var kosiš tré įrsins ķ Bretlandi įriš 2016.

Veggur Hadrķanusar mynd 5

Eitt fjölmargra upplżsingaskilta į leišinni. Myndin į skiltinu sżnir hvernig veggurinn stóš į brśn klettaveggs sem žarna liggur um sveitir og er um leiš nįttśrulegur žröskuldur innrįsarherja. Myndin stękkast meš įsmellingu ef einhver vill rżna ķ smįa letriš.

Veggur Hadrķanusar mynd 6

Stór hluti göngunnar lį annars um enskar sveitir žar sem engan fornan vegg er aš finna lengur. Ótal hlišum žurfti aš ljśka upp į leišinni og į sumum žeirra mįtti finna gagnlegar upplżsingar og višvaranir. Gangan ķ heildina var žvķ įgętis kynning į landbśnašarhįttum heimamanna auk žess aš gefa innsżn ķ hina sögulegu fortķš. Feršin gekk mjög vel žrįtt fyrir misjafnt vešur og dżrin ķ sveitinni voru hin spökustu žótt vissara var aš fara meš gįt žegar tortryggnir nautgripir uršu į vegi manns.

Veggur Hadrķanusar mynd 7

Aš lokum er žaš svo stemningsmynd frį Carlisle žar sem ganga okkar endaši. Kvöldsólin var ekki af verri endanum ķ žessum vinalega bę.

 


Hafķsstašan į mišju sumri

Sumariš er ķ hįmarki į noršurslóšum og hafķsinn brįšnar samkvęmt žvķ. Ķ hafķsyfirliti mķnu fyrir mįnuši nefndi ég aš hafķsbrįšnunin hefši ekki fariš neitt óvenjulega hratt af staš ķ upphafi sumars, allavega ekki mišaš viš žaš sem ég sį fyrir mér aš gęti gerst eftir einn hlżjasta vetur į noršurslóšum sem męlst hefur og um leiš eitt minnsta ķsmagn į Noršur-Ķshafinu sem męlst hefur. Fram til žessa hefur sumariš žó ekki veriš neinn eftirbįtur annarra mikilla bręšslusumra, samanber lķnuritiš ęttušu frį bandarķsku snjó- og ķsmišstöšinni (NSIDC). Dökkblįi ferillinn stendur fyrir įriš 2017 og til višmišunar eru 10 įrin žar į undan. Grįa lķnan er mešaltal įranna 1980-2010 sem sżnir vel hversu mikiš ķsinn hefur hörfaš aš sumarlagi mišaš viš žaš sem įšur var.

Hafķslinurit NSIDC jślķ 2017

Eins og sést į dökkblįu 2017-lķnunni žį śtbreišsla ķssins meš allra minnsta móti en žó örlķtiš meiri en hśn var metbręšslusumariš 2012 į sama tķma žann 20. jślķ. Įriš 2011 er reyndar žarna ķ tķmabundinni forystu en įtti eftir aš missa hana žegar stórir atburšir fóru aš gerast ķ įgśstbyrjun 2012 sem skilaši hina mikla lįgmarksśtbreišslumeti ķ september žaš įr. Annars er žetta nokkuš žétt flękja af lķnum. Heldur greišist žó śr henni žegar lķšur aš hinu įrlegu haustlįgmarki enda skiptir lokahlutinn ķ brįšnunartķmabilinu miklu mįli eins og gjarnan gerist ķ kappleikjum. Žį er bara spurning hvaš gerist meš 2017. Į sumariš 2017 endasprett inni eša fęr žaš krampa?

Kortin hér aš nešan sżna śtbreišslu og žéttleika ķssins į sömu dagsetningu sumariš 2012 og 2017. Auk žess teiknaši ég inn lįgmarksśtbreišslu ķssins į 2012-kortiš til vinstri en žį dróst ķsbreišan meira saman en dęmi er um.
Hafis jślķ 2012 og 2016
Nokkur munur er į śtbreišslunni milli žessara tveggja sumra. Til dęmis var žarna ennžį landfastur ķs noršur af Alaska og Austur-Sķberķu sumariš 2012 og styttra einnig frį okkur ķ hafķsinn austur af Gręnlandi. Hinsvegar er meiri ķs nśna viš Baffinsland, Svalbarša og viš mišhluta Sķberķustranda. Žaš sem gęti žó skipt mįli upp į framhaldiš er aš žaš sem eftir er af ķsnum nśna er nokkuš hvķtt yfirlitum sem žżšir aš ķsinn nśna er nokkuš žéttur - ekki sķst į jašarsvęšum. Stór svęši į 2012-kortinu er hins vegar farin aš blįna talsvert enda įtti ķsbreišan žarna eftir aš dragast saman um rķflegan helming įšur en lįgmarkinu var nįš. 2017-kortiš ber hinsvegar meš sér aš ķsinn sé nokkuš žéttur og vķšfešm hafķssvęši ekki ķ brįšri śtrżmingarhęttu.

Ķ fyrri hafķspistli nefndi ég aš hinn hlżi vetur gęti hafa framkallaš meiri snjókomu ķ noršri en venjulega sem gęti haft sitt aš segja varšandi žaš hversu tiltölulega hęgt brįšnunin fór af staš nś ķ vor. Mikill snjór į ķsnum tefur fyrir brįšnun og snjór į ašliggjandi landssvęšum veldur kęlingu ķ heildina. Sśluritiš hér aš nešan fann ég į netinu en veit žó ekki alveg uppruna žess. Samkvęmt žvķ žį var snjóhula ķ jśnķmįnuši nokkuš meiri en veriš hefur hin sķšari įr, en reyndar žó "bara" ķ mešallagi fyrir tķmabiliš ķ heild. Įriš 2017 sker sig greinilega śr hvaš žetta varšar mišaš viš sķšustu įr žótt snjóhulan sé žó mikill eftirbįtur žess sem tķškašist į fyrri hluta tķmabilsins.
Snjóhula noršurhvel
Hvernig bręšslusumariš 2017 mun plumma sig aš lokum mun koma ķ ljós į nęstu vikum. Sennilega žarf eitthvaš róttękt aš gerast ef lįgmarkiš ķ įr į aš verša eitthvaš ķ lķkingu viš metlįgmarkiš 2012. Eftir sem įšur er ķsinn nśna mjög žunnur žótt hann sé žéttur. Žykktar og rśmmįlsmęlingar benda einmitt til žess. Sjįum til hvaš gerist og aš venju boša ég aftur stöšuuppfęrslu eftir mįnuš. Žaš mį lķka taka fram aš žetta eru allt saman įhugamannspęlingar ķ mér en sjįlfsagt er aš benda į mįnašarlegt yfirlit Bandarķsku snjó- og ķsmišstöšvarinnar eins og ég kalla hana. Sjį: National Snow and Ice Data Center, NSIDC


Um stokka og steina ofan Bśstašavegar

Eins og stundum gerist hér į sķšunni skal nś bošiš upp į myndaspjall žar sem gengiš er um eitthvert svęši borgarinnar og žvķ lżst ķ mįli og myndum sem fyrir auga ber. Aš žessu sinni er žaš svęšiš ofan Bśstašavegar sem stundum er kallaš Litlahlķš og er einskonar litla systir Öskjuhlķšar. Į žessari litlu hlķš er vķšsżni mikiš, margt aš skoša og lķka margt sem hęgt er aš hafa skošanir į. Žannig aš žótt gönguferšin sé stutt er bloggfęrslan frekar löng. Dagurinn er 7. jślķ 2017.


Stķgur Perla
Upphaf leišangursins er žessi stķgur sem liggur upp hlķšina og žegar litiš er um öxl ķ vesturįtt blasir Öskjuhlķšin viš. Bśstašavegurinn ašskilur žessar tvęr hęšir en Litluhlķš mį žó kannski skilgreina sem hęšardrag. Stķgurinn er lagšur ofanį gamla hitaveitustokkinum sem veitir heita vatninu austan śr sveitum og upp ķ tankana undir Perlunni. Allt er ķ mikilli sumargrósku og eins og sést žį hefur lśpķnan breitt śr sér sitt hvoru megin stķgsins.


Hvalbök
Ekki žarf aš ganga langt eftir stķgnum žar til žessar sérstöku klappir blasa viš. Žetta eru svonefnd hvalbök - menjar ķsaldarjökulsins sem hér lį yfir žar til fyrir um 10 žśsund įrum. Samkvęmt upplżsingaskilti er žetta um leiš einskonar umhverfislistaverk er nefnist Streymi tķmans, eignaš listakonunni Sólveigu Ašalsteinsdóttur sem įkvaš aš svipta gróšur- og jaršvegshulunni frį klöppunum svo žęr fįi notiš sķn. Hér įšur stóš myndastytta Įsmundar Sveinssonar, Vatnsberinn, sem var fluttur nišrķ bę sem žótti meira viš hęfi enda voru vķst ekki margir slķkir hér į ferš į gullöld hinna eiginlegu vatnsbera.


Vatnstankur framhliš
Vatn kemur žó aldeilis hér viš sögu žvķ auk heitavatnsleišslunnar er žarna einnig heilmikill geymir fyrir kalda vatniš - eša kaldavatnstankurinn - sem skartar žessu tilkomumikla sślnaverki į framhliš og gefur byggingunni fallegan klassķskan svip.


Vatnstankur žak
Aušvelt er aš komast upp į tankinn og žar er vķšsżni til allra įtta. Sérstakt er aš standa ofan į hinu stóra og slétta žaki tanksins sem žakiš er grjóti. Hér er horft ķ austur og sér til Hengils og Vķfilsfells. Loftiš er óstöšugt. Bólstraskżjaš meš köflum og śrkoma ķ fjarska, kannski of langt i burtu til aš flokkast sem śrkoma ķ grennd. Žeir vita žaš sjįlfsagt hjį Vešurstofunni sem žarna er einnig ķ mynd.


Lśpķna Hallgrķmskirkja
Stundum er sagt aš Reykjavķk sé byggš į sjö hęšum eins og Rómaborg og hér er horft af einni hęš til annarrar žar sem helgidómurinn blasir viš į Skólavöršuholti. Ķ forgrunni er lśpķnan allsrįšandi og af sem įšur var. Ķ hugum margra er lśpķnan nįnast heilög jurt sem ekki mį skerša žrįtt fyrir aš hśn leggi undir sig stór svęši vķša um land, gróin sem ógróin, af sķvaxandi hraša. Į žéttbżlissvęši eins og žessu er aš vķsu nęgt framboš af öflugum plöntum sem geta blandaš sér ķ barįttuna en žvķ er ekki aš heilsa vķšast hvar. Sumir vilja meina aš meš lśpķnuvęšingunni séum viš aš greiša til baka eitthvaš sem viš skuldum nįttśru landsins en sś endurgreišsla er ekki greidd ķ sömu mynt žvķ lśpķnan er innflutt framandi planta og flokkast sem įgeng jurt ķ viškvęmri flóru landsins. Lśpķnan er óskajurt hinna óžolinmóšu sem vilja gręša landiš allt, helst strax ķ dag meš vaxtavöxtum og grilla svo um kvöldiš.


Stokkur austur
Spölkorn austar breytir umhverfiš um svip meš borgaralegri gróšri. Stķgurinn er hér raun gamli hitaveitustokkurinn sem upphaflega var lagšur alla leiš ofan śr Mosfellssveit į įrunum kringum 1940. Lengi vel var yfirborš stokksins bogadregiš en slétt yfirboršiš hentar betur mannaferšum. Ķbśšablokkin tilheyrir nęsta hverfi og liggur Kringlumżrarbrautin ķ hvarfi žar į milli.


Hitamęlingaskżli
Žį erum viš komin aš Vešurstofutśni sem er eitt af merkustu tśnum landsins. Žann 30. jślķ 2008 męldist hér 25,7 stiga hiti į klassķskan kvikasilfurmęli ķ hitamęlingaskżli og er žaš um leiš hitamet ķ Reykjavķk viš slķkar stašalašstęšur. Samanburšur ķ framtķšinni viš hina żmsu vešuržętti gęti oršiš erfišur og žį erum viš komin aš öšru hitamįli žvķ svo lķtur śt fyrir aš bśiš sé aš įkveša aš žetta tśn skuli brįtt heyra sögunni til vegna stórfelldra byggingarįforma en ķ žeim felst mešal annars aš Vešurstofan žarf aš finna sér nżjan staš. Vęntanlega žį einhversstašar ķ fjarska frekar en ķ grennd enda ekki mikiš eftir af opnum svęšum innan borgarinnar. Eiginlegar vešurathuganir myndu žį ķ raun leggjast af ķ Reykjavķk sem vęri mikill skaši en samfella ķ vešurathugunum į sama staš er mikils virši. Ekki sķst nś į tķmum žegar umręšur um loftslagsbreytingar eru allsrįšandi.


Gķraffi
Hvaš sem loftslagsbreytingum lķšur žį hafa žęr ekkert aš gera meš žennan gķraffa sem teygir sig upp śr einum garšinum ķ nęrliggjandi einbżlishśsi. Hér hafa sjįlfsagt veriš gerš kostakaup į kjarapöllum.


Vešurstofa gróšur
Enn breytir um svip og nś erum viš komin aš sušaustanveršri hlķšinni sem snżr aš Bśstašavegi og horfum ķ įtt aš hinu viršulega hśsi Vešurstofunnar. Hér er gróšurfariš allt annaš en handan hęšarinnar. Upprunalegur gróšurinn ķ sinni fjölbreyttustu mynd fęr hér aš njóta sķn į milli steina og birkiplantna sem viršast dafna vel ķ žessum sęlureit. Žessi stašur gęti einnig veriš ķ brįšri śtrżmingarhęttu vegna fyrrnefndrar uppbyggingar sem į aš slį į hśsnęšisvandann. Ekki vil ég gera lķtiš śr honum. En kannski finnst yfirvöldum lķtil eftirsjį ķ svona villigróšri ķ mišju borgarlandinu.


Holtasóley
Og aušvitaš er svo žarna aš finna žjóšarblómiš sjįlft, Holtasóley, sem stingur upp hvķtum kollinum ķ umferšarnišnum og lętur sér fįtt um finnast enda žekkir žaš ekki örlög sķn frekar en ašrir. Fyrir žessu eilķfšar smįblómi er hver dagur ķ žaš minnsta žśsund įr og žśsund įr varla nema einn dagur.


Hitafar ķ Reykjavķk aš loknum fyrri hluta įrsins

Įriš 2017 er hįlfnaš og žvķ tilvališ aš birta mįnašarhitasśluritiš sem dśkkar annars upp hér öšru hvoru og sżnir hvernig mešalhitinn ķ Reykjavķk stendur sig ķ samanburši viš tvö fyrri tķmabil. Aš venju standa fjólublįu sślurnar fyrir mešalhita žeirra mįnaša sem lišnir eru af įrinu en til samanburšar eru annars vegar sķšustu 10 įr (raušar sślur) og hinsvegar 30 įra višmišunartķmabiliš (blįar sślur) sem enn er ķ gildi og uppnefnist hér "kalda mešaltališ" vegna žess hversu kalt žaš var ķ raun. Lengst til hęgri eru auk žess nokkrar įrshitasślur. Allt eins og įšur hefur veriš bošiš upp į.

Mįnašarhitar Rvik 2017 - 6 mįnušir.

Žótt hitinn nśna ķ jślķbyrjun sé heldur ķ daprara lagi žį mį vel una viš žaš sem lišiš er af įrinu. Febrśar og maķ koma mjög vel śt og eru hįtt yfir 10 įra mešaltalinu (2007-2016). Enginn mįnušur er sérstaklega svalur nema kannski aprķl sem rétt nęr yfir kalda mešaltališ og bara lķtillega hlżrri en febrśar. Um framhaldiš vitum viš ekki mikiš annaš en aš nokkur skortur gęti oršiš į sumarhlżindum nęstu daga. Nóg er samt eftir en žaš mį minna į aš seinni hluti įrsins ķ fyrra var mjög hlżr og endaši įriš 2016 ķ 6,0 stigum sem er meš žvķ hęsta sem gerist, en fįtt benti hinsvegar til žess um mitt įr ķ fyrra.

En brugšiš getur til beggja vona eins og fręgt er og žį koma įrshitasślurnar hęgra megin til sögunnar. Litatónušu sślurnar tvęr segja til um hvar įrshitinn getur endaš ef seinni hluti įrsins veršur meš hlżrra eša kaldara móti. Ef framhaldiš veršur ķ kalda mešaltalinu žį veršur įrshitinn 5,16 stig, samkvęmt mķnum śtreikningum, sem žó er ekkert sérlega lélegt enda svipaš mešalhitanum ķ Reykjavķk į gömlu hlżju įrunum sem margir eldri borgarar dįsama. Verši mešalhitinn hinsvegar ķ hlżja 10 įra mešaltalinu mun įrshitinn enda ķ 5,75 stigum sem er bara mjög gott. Alltaf er sķšan möguleiki į eindregnum öfgum ķ ašra hvora įttina en best er aš vera ekki aš reikna mikiš meš žvķ. Hófleg svartsżni į įframhaldandi hlżindi į žessu įri er žó alveg raunhęf og heilbrigš aš mķnu mati.

 


Stašan į bręšslumįlum į noršurslóšum

Hafķsbrįšnun sumarsins er nś komin ķ fullan gang į Noršur-Ķshafinu og mun halda įfram fram ķ september žegar hinu įrlega lįgmarki ķ hafķsśtbreišslu veršur nįš. Žegar ég "hitaši upp" fyrir bręšslusumariš fyrir mįnuši žį gęldi ég viš žann möguleika aš žaš yrši minni hafķs žarna ķ noršri en įšur hefur sést į vorum dögum. Einnig bošaši ég stöšuuppfęrslu aš mįnuši lišnum sem er akkśrat žaš sem kemur hér.

Og hver er svo stašan? Er eitthvaš óvišjafnanlegt ķ uppsiglingu? Eiginlega er ég ekki alveg eins viss um žaš og fyrir mįnuši. Žrįtt fyrir vķsbendingar um žynnri og veiklulegri hafķs en įšur hefur sést, eftir mjög svo hlżjan vetur, žį hefur brįšnunin ekki fariš neitt óvenjulega hratt af staš žótt vissulega sé fullur gangur į henni. Svo viršist sem hlżindunum ķ vetur hafi fylgt töluverš snjókoma į noršurslóšum sem dżrmętur tķmi hefur fariš ķ aš vinna į sem hefur sitt aš segja upp į framhaldiš. Nokkuš sólrķkt hefur veriš į Ķshafinu en jafnframt įn verulegra hlżinda śr sušri. Į lķnuriti frį bandarķsku snjó- og hafķsmišstöšinni, NSIDC, mį bera saman stöšuna viš fyrri įr aš eigin vali og hér eru žaš sķšustu 10 įr sem eru til samanburšar. Sjįlfur hef ég fiktaš ķ litum og bętt viš upplżsingum.
Hafislķnurit jśnķ 2017
Dökkblįi ferillin stendur fyrir 2017 og er śtbreišslan žann 20. jśnķ mjög nįlęgt žvķ sem hśn var į sama tķma įrin 2010, 2011, 2012 og 2016 žótt žaš sjįist ekki vel ķ kösinni. Öll önnur įr frį upphafi gervitunglamęlinga 1979 eru ofar eša mun ofar. 2016 hefur nįnast misst forystuna ķ minnstu hafķsśtbreišslu į žessum tķmapunkti eftir aš hafa veriš afgerandi lęgst vikurnar į undan. Įriš 2012, sem er nśverandi handhafi sjįlfs lįgmarksmetsins mikla, er žarna komiš ķ barįttuna eftir nokkuš vķšfešma vetrarśtbreišslu. Minni eigin spį, sem ég gerši fyrir mįnuši, er žarna bętt viš ķ ljósblįum lit og er sį ferill ögn nešar en raunveruleikinn segir til um nśna žótt ekki muni mjög miklu. Raunar er nęgur tķmi til aš elta spįna uppi ef ašstęšur leyfa.

Til aš skoša stöšuna nįnar žį koma hér, eins og ķ sķšasta yfirliti, tvö kort sem sżna dreifingu ķssins og įętlaša žykkt, sem skiptir ekki litlu mįli. Til vinstri er kort frį 18. jśnķ 2016 og samskonar kort fyrir sama dag nśna ķ įr, 2017.
Ķsžykkt jśnķ 2016 og 2017
Gulgręni liturinn į 2016-kortinu er til vitnis um rśmlega 3ja metra žykkan ķs į allstóru svęši sem varla er aš finna į 2017-kortinu hęgra megin, og ętti aš gefa įrinu ķ įr nokkuš forskot aš žessu leyti žótt ķsinn nśna sé almennt nokkuš žéttur og fastur fyrir žar sem hann er enn er til stašar. Sjį mį žó aš ķsinn er farin aš hörfa verulega undan ströndum Sķberķu og opin svęši farin aš myndast žar. Óvenju opiš svęši er einnig nśna inn af Beringssundi milli Alaska og Sķberķu. Aftur į móti er meiri ķs viš Svalbarša og almennt noršur af Atlantshafi enda hafši mikill ķs leitaš žangaš ķ vetur. Spurning er hversu mikiš hafķsbreišan į eftir aš dragast saman į mišhluta Noršur-Ķshafsins en mestallur ķs į jašarsvęšum svo sem į Hudson-flóa og umhverfis Baffinsland į eftir aš brįšna ķ sumar samkvęmt venju. Spurning er žó hvort noršvesturleišin um Amerķku eigi eftir aš opnast eins og stundum hefur gerst, en noršausturleišin noršur fyrir Rśssland ętti žó aš verša nokkuš greiš žegar į lķšur.

Framhaldiš ręšst svo aušvitaš af vešrinu - og talandi um žaš žį gerist žaš nśna eftir nokkuš hęgvišrasama og bjarta tķš aš stóreflis lęgš er aš koma sér fyrir nįlęgt noršurpólnum. Lęgšir į žessum slóšum geta żmist tafiš fyrir brįšnun eša gert mikinn usla į ķsbreišunni. Meš lęgšum eykst skżjahula sem hindrar brįšnun į bjartasta tķma įrsins. En sumarlęgšum fylgir einnig rigning ef nógu hlżtt loft fylgir en stašsetningin nśna er reyndar žannig aš hlżtt loft frį sušlęgari svęšum berst yfir Ķshafiš og herjar į ķsinn. Ekki skiptir sķšur mįli aš stóraukin hreyfing kemst į ķsbreišuna meš tilheyrandi öldugangi ef opin hafssvęši hafa myndast. Į kortinu hér mį sjį hina miklu hringhreyfingu į ķsnum vegna lęgšarinnar sem spįš er aš muni rķkja žarna og gera sitt ķ allnokkra daga aš minnsta kosti, ķ samvinnu viš hęšarsvęši nįlęgt noršurströndum Kanada. Žetta er staša sem ekki er hlišholl ķsnum og veitir ekki af ef sumariš ętlar aš vera meš ķ botnbarįttunni.

ķsrek 20. jśnķ 2017
Jį žaš veršur fróšlegt aš fylgjast meš žessu hafi mašur įhuga į hafķsmįlum į annaš borš og žį žakkar mašur fyrir allar žęr upplżsingar sem ķ boši eru į veraldarvefnum. Sjįlfsagt er svo aš taka stöšuna aftur eftir mįnuš.

- - -

Kortin eru fengin héšan: https://www7320.nrlssc.navy.mil/hycomARC/arctic.html
Lķnurit og fróšleikur frį NSIDC: http://nsidc.org/arcticseaicenews/


Lifandi og lįtnir popparar

Öšru hvoru berast fréttir utan śr heimi aš einhver af stórmennum poppsögunar falli frį. Sumir žeirra yfirgefa heiminn fyrir aldur fram į mešan ašrir nį aš tóra fram į gamals aldur. Eins og gengur. Į sķšasta įri var heldur meira brottfall ķ žessum hópi en ķ mešalįri og mį žar nefna menn eins og David Bowie, Prince, George Michael aš ógleymdum Leonard Cohen. Allt nįungar sem eru vel žekktir og hafa meira aš segja tveir žeirra trošiš upp ķ sjįlfri Laugardalshöll. En žaš er önnur saga. Žaš sem ég vildi hinsvegar gera hér er aš aš taka saman hverjir af hinum fręgu eru lķfs og hverjir eru lišnir. Eru margir eftir? Jś žeir eru żmsir žótt vissulega sé margir farnir. Hér kemur fyrst upptalning į helstu, poppurum, rokkurum, pönkurum, röppurum o.fl sem ég tel vera mešal žeirra helstu og eru enn į lķfi. Alls 80 ašilar, rašašir eftir fęšingarįri ķ sviga. Aušvitaš eru żmsir ónefndir žótt fręgir séu og veršur bara aš hafa žaš. Žaš komast ekki allir ķ höllina. Sumir eru lķka of ungir. Sį yngsti fęr aš vera meš aš žvķ hann er svo mikill Ķslandsvinur.

Lifandi:
Fats Domino (1928), Little Richard (1932), Willie Nelson (1933), Jerry Lee Lewis (1935), Dusty Springfield (1939), Tina Turner (1939), Dionne Warwick (1940), Ringo Starr (1940), Joan Baez (1941), Bob Dylan (1941), Joan Baez (1941), Paul Simon (1941), Aretha Franklin (1942), Barbra Streisand (1942), Brian Wilson (1942), Paul McCartney (1942), Mick Jagger (1943), Keith Richards (1943), Diana Ross (1944), Jon Anderson (1944), Ray Davis (1944), Brian Ferry (1945), Neil Young (1945), Debbie Harry (1945), Eric Clapton (1945), Ian Gillan (1945), Rod Steward (1945), Van Morrison (1945), Barry Gibb (1946), ABBA (1945, 1945, 1946, 1950), David Gilmore (1946), Patty Smith (1946), Syd Barret (1946), Elton John (1947), Carlos Santana (1947), Jeff Lynne (1947), Cat Stevens (1948), Robert Plant (1948), Donna Summer (1948), Ozzy Osborne (1948), Billy Joel (1949), Bruce Springsteen (1949), Mark Knopfler (1949), Tom Waits (1949), Peter Gabriel (1950), Stevie Wonder (1950), Phil Collins (1951), Sting (1951), David Byrne (1952), Elvis Costello (1954), David Le Roth (1954), Johnny Rotten (1956), Bruce Dickinsson (1958), Simon Le Bon (1958), Madonna (1958), Morrissey (1959), Bono (1960), Axl Rose (1962), Jon Bon Jovi (1962), Lenny Kravitz (1964), Celine Dion (1968), Thom York (1968), Jay Z (1969), Mariah Carrey (1969 eša 1970), Snoop Dogg (1971), Eminem (1972), Liam Gallagher (1972), Robbie Williams (1974), 50 Cent (1975), Britney Spears (1981), Beyonce (1981), Justin Timberlake (1981), Justin Bieber (1994).

- - - -

Hér į eftir koma svo žeir helstu sem eru ekki lengur į mešal vor en lifa įfram ķ sķnum verkum. Alls 40 ašilar. Talan į eftir sviga segir til um aldurinn er žeir létust. Mešalaldurinn er kannski ekki hįr en aldurstalan sem kemur afgerandi oftast fyrir er 27, sem žykir sérstakt.

Lįtnir:
Woody Guthrie (1912-1967) 55, Billy Holiday (1915-1959) 44, Frank Sinatra (1915-1998) 83, Dean Martin (1917-1995) 78, Nat King Cole (1919-1965) 45, Hank Williams (1923-1953) 29, Bill Haley (1925-1981) 56, B.B. King (1925-2015) 90, Chuck Berry (1927-2017) 90, Serge Gainsbourg (1928-1991) 63, Ray Charles (1930-2004) 73, Johnny Cash (1932-2003) 71, James Brown (1933-2006) 73, Leonard Cohen (1934-2016) 82, Elvis Presley (1935-1977) 42, Buddy Holly (1936-1959) 23, Roy Orbison (1936-1988) 52, Marvin Gaye (1939-1984) 44, Dusty Springfield (1939-1999) 59, John Lennon (1940-1980) 40, Frank Zappa (1940-1993) 53, Otis Redding (1941-1967) 26, Jimi Hendrix (1942-1970) 27, Lou Reed (1942-2013) 71, Janis Joplin (1943-1970) 27, Jim Morrison (1943-1971) 27, George Harrison (1943-2001) 58, Bob Marley (1945-1981) 36, Freddy Mercury (1946-1991) 45, David Bowie (1947-2016) 69Maurice Gibb (1949-2003) 53, Robin Gibb (1949-2012) 62, Joe Strummer (1952-2002) 50, Michael Jackson (1958-2009) 50, Prince (1958-2016) 57, George Michael (1963-2016) 53, Whitney Houston (1963-2012) 48, Chris Cornell (1964-2017) 52, Kurt Cobain (1967-1994) 27, Amy Winehouse (1983-2011) 27.

- - - -

Į eftir žessu öllu saman er ekki hęgt annaš en aš fį almennilega Mśsķk. Fyrir valinu er tónleikasżnishorn frį įrinu 1976 meš Bruce Springsteen sem žarna er alveg sprelllifandi eins og ķ dag. Meš honum į sviši er hiš stórgóša E-Street band meš mörgum snillingum innanboršs žótt žeir komist ekki ķ flokk hinna allra fręgustu. Ég nefni žar sérstaklega saxófónleikarann Clarence Clemons sem žvķ mišur er fallinn frį. Sį nįungi setti sterkan svip į bandiš og var mikill vinur Bruce sem kallaši hann įvallt "The Big Man". Žaš mį tileinka honum žetta sżnishorn. Lagiš er klassķskt, Twist and Shout, sem żmsir hafa spreytt sig į, en upphaflega var lagiš vinsęlt meš The Isley Brothers įriš 1962. Mikiš rokk, en žó meš hęgum "Slow Rocking" millikafla. Mjög gott.


Hitaš upp fyrir bręšslusumariš (óvišjafnanlega?)

Sumariš er framundan į noršurslóšum meš tilheyrandi brįšnun į ķsbreišunni. Mišaš viš hvernig lišinn vetur hefur veriš žį finnst mér alveg óhętt aš gęla viš žann möguleika aš minni hafķs verši žar ķ lok sumars en įšur hefur sést į vorum dögum. Žaš sem helst skiptir mįli er aš nżlišinn vetur var óvenju hlżr žarna upp frį sem žżšir aš hafķsinn nįši ekki aš žykkna eins mikiš og hann gerir venjulega yfir vetrartķmann. Ķ samręmi viš žaš žį hefur śtbreišsla hafķssins veriš meš allra minnsta móti ķ allan vetur. Stašan ķ fyrravor gaf reyndar einnig vissar vęntingar um aš sumariš 2016 gęti oršiš einstakt bręšslusumar. Lįgmarksśtbreišslan ķ fyrra setti žegar til kom engin met en var žó ķ 2.-3. sęti įsamt įrinu 2007 og ógnaši ekki lįgmarksmetinu frį įrinu 2012. Nś er hinsvegar spurning hvaš gerist. Er komiš aš nżju metįri og munum viš sjį ķslausan Noršurpól į 90°N? Įšur en lengra er haldiš kemur hér lķnurit yfir hafķsśtbreišslu, frį Bandarķsku snjó og hafķsmišstöšinni meš smį tilfęrslum frį mér.
Hafislķnurit maķ 2017
Į lķnuritinu sést hvernig śtbreišsla ķssins į noršurslóšum er žessa dagana mišaš viš 10 įrin į undan įsamt mešalśtbreišslu įranna 1981-2010. Dökkblįi ferillinn stendur fyrir įriš 2017. Śtbreišslan nśna er meš minna móti samkvęmt žessu en žó ekki einstök. 2016 ferillinn var afgerandi lęgstur ķ maķ og hélt žeirri forystu fram ķ jśnķ žegar draga tók śr brįšnuninni. Įriš 2012 er tįknaš meš gręnni brotalķnu og kemur vel fram hversu afgerandi lįgmarkmetiš frį žvķ įri er, žrįtt fyrir aš vetrarśtbreišslan hafi žį veriš talsverš. Sjįlfur hef ég svo bętt viš myndina blįrri lķnu sem er mķn tillaga eša spįdómur um žaš hvernig mįlin gętu žróast ķ sumar. Sjįlfsagt nokkuš glannalegt žvķ greinilega er ég aš tala um mestu brįšnun, eša lęgsta lįgmarki, sem sést hefur į vorum dögum, og ég leyfi mér žaš enda er ég bara heimilislegur įhugamašur į žessu sviši.

En sjįum nś til, eitthvaš gęti gęti ég haft fyrir mér ķ žessu. Žaš er ekki bara hlżr vetur sem spilar inn ķ žvķ dreifing ķssins skiptir lķka mįli. Til aš skoša žykktardreifingu ķssins eru kortin frį Bandarķska sjóhernum afar skżr og góš, og vonandi eitthvaš aš marka žau. Hér aš nešan ber ég saman tvö slķk kort, annarsvegar frį maķ 2017 og hinsvegar maķ 2016.
Ķsžykkt 2017 og 2016
Į kortinu frį žvķ ķ fyrra sést stór raušgul skella meš allt aš 4ra metra žykkum ķs į hafsvęši noršur af Kanada og Alaska. Enga slķka žykkt er hinsvegar aš finna į kortinu ķ nś įr nema mjóa rönd noršur af Kanadķsku heimskautaeyjunum og Gręnlandi. Ķsinn nśna er einnig mjög žunnur noršur af Sķberķu eins og fjólublįi liturinn er til vitnis um. Hinsvegar er meiri og žykkari ķs aš finna nś ķ įr viš Svalbarša og žar um kring. Žetta skiptir allt mįli upp į framhaldiš og er til vitnis um aš ķsinn hefur ķ vetur veriš aš leita ķ įttina aš Atlantshafinu žar sem hann mętir hlżrri sjó. Aukin śtbreišsla žar er žvķ alls ekkert heilbrigšismerki enda į ķsinn viš Svalbarša ekki afturkvęmt ķ ķsmassann ķ noršri. Talsvert streymi af sęmilega žykkum ķs viršist lķka vera sušur meš Gręnlandi og žar bķšur hans heldur ekkert annaš en aš brįšna ķ sumar.

Žaš sem gerist į nęstu vikum og mįnušum er aš ķsinn mun aš venju hörfa nokkuš örugglega žarna ķ Noršur-Ķshafinu. Opiš haf er žegar fariš aš éta sig inn um žunnan ķs frį Beringssundi milli Alaska og Sķberķu og stutt er ķ opnanir į svęšum noršur af Sķberķu. Ķsinn į Hudson-flóa mun hverfa aš venju sem og allur ķsinn kringum Baffinsland og vestur af Gręnlandi. Hvernig stašan veršur svo ķ september ķ įr mun koma ķ ljós. Į kortunum hér aš nešan eru borin saman septemberlįgmörk įrsins 2016 og metįrsins 2012 sem var raunar alveg einstakt bręšslusumar. Ég veit žaš ekki. Kannski er fullsnemmt aš vera aš spį nżju meti, en sjįum til. Ętli mašur taki ekki stöšuna aftur eftir mįnuš.

Ķsžykkt sept 2016 og 2012

- - -

Žykktarkortin eru fengin héšan: https://www7320.nrlssc.navy.mil/hycomARC/arctic.html
Lķnurit og fróšleikur frį NSIDC: http://nsidc.org/arcticseaicenews/

 


Stóra snjódagamyndin 1986-2017

Enn einn veturinn er nś endanlega aš baki og senn fara grundirnar aš gróa. Žar meš er lķka komiš aš einu af vorverkunum hér į žessari sķšu sem er aš birta nżja śtgįfu af stóru snjódagamyndinni sem į aš sżna hvenęr snjór hefur veriš į jöršu ķ höfušborginni. Myndin er unnin upp śr mķnum eigin prķvatskrįningum sem hófust įriš 1986 og er žetta žvķ 31. veturinn sem hefur veriš fęršur til bókar. Hver lįrétt lķna stendur fyrir einn vetur samkvęmt įrtölum vinstra megin en tölurnar hęgra megin sżna samanlagšan fjölda hvķtra daga. Matsatriši getur veriš hvenęr jörš er hvķt en višmišunin er a.m.k. helmingssnjóhula ķ mķnum garši undir mišnętti. Nįnari śtlistanir eru undir myndinni.

Snjódagar 1986-2017

Eins og sést į tölunum hęgra megin žį voru flestir hvķtir dagar veturinn 1994-95 en fęstir voru žeir veturinn 2012-13. Į lišnum vetri voru hvķtir dagar 47 talsins sem er meš minna móti mišaš viš mešaltališ sem eru 73 dagar į vetri. Žeir vetur sem nįš hafa 100 hvķtum dögum komu allir fyrir aldamót en mjög litlu munaši žó veturna tvo 2014-15 og 2015-16.

Žaš var frekar löng biš eftir fyrsta hvķta deginum į sķšasta vetri enda var haustiš hlżtt og veturinn lengst af einnig. Snjórinn var žvķ yfirleitt ekki mikill og staldraši stutt viš žegar hann lét sjį sig. Undantekningin į snjóléttum vetri var ofursnjókoman ašfararnótt 26. febrśar sem skilaši 51 cm snjódżpt sem er žaš mesta sem męlst hefur ķ Reykjavķk ķ febrśar og nęst mesta snjódżpt sem yfirleitt hefur męlst ķ borginni. Žessi mikli snjór lét smįm saman undan sķga og ķ lok dags žann 11. mars skrįi ég auša jörš į nż. Eitthvaš lķtilręši snjóaši eftir žetta og örlaši į hvķtri jörš sķšustu dagana ķ aprķl žótt ekki dygši žaš til aš rata ķ skrįningarbókina, sem eins og fyrr segir mišar viš garšinn heima vestarlega ķ borginni.

Snjór 26. febrśar 2017

Allt į kafi ķ garšinum heima aš morgni hins 26. febrśar 2017.


Vešriš į sumardaginn fyrsta 1987-2017

Ég hef tekiš hér saman létt yfirlit yfir vešriš sumardaginn fyrsta ķ Reykjavķk allt frį įrinu 1987 sem byggist į mķnum eigin skrįningum og į aš lżsa einkennisvešrinu yfir daginn. Sumardagurinn fyrsti er alltaf į fimmtudegi į tķmabilinu 19.-25. aprķl žegar enn er allra vešra von, eins og viš höfum reynslu af, en sérstaklega er žaš hitastigiš sem gjarnan į erfitt meš aš įkveša hvaša įrstķš žaš vill tilheyra. Eins og sést į töflunni er žó yfirleitt nokkuš sólrķkt į žessum įrstķšaskiptum og aš sama skapi žurrt. Köldustu dagarnir dóla sér nįlęgt frostmarkinu og žeir hlżjustu vippa sér yfir 10 stigin eins og ekkert sé. Engin regla er ķ vindafarinu fremur en endranęr en žaš mį nefna aš hęgvišrasamir dagar eru žarna tįknašir meš hlykkjóttri pķlu śr viškomandi vindįtt og tvöföld pķla er vindur af tvķefldum styrk. Sķšasti dįlkurinn er einkunn dagsins į skalanum 0-8, fengin meš įkvešnu kerfi sem ég nenni ekki aš śtskżra nema ef einhver spyr. Eini sumardagurinn fyrsti sem fęr fullt hśs stiga er įriš 2004 og gerir žaš meš miklum glans. Ekki žurfti žó aš kvarta įrin 1996, 2001 og 2007 žótt sį sķšastnefndi hafi veriš ķ svalara lagi. Žaš stefnir reyndar ekki ķ mikiš sumarvešur aš žessu sinni į žessum annars įgęta degi. Hefšbundin vešurbókarskrįning mun fara fram ķ lok dags, en ég er žó aš hugsa um aš bęta viš skrįningu dagsins eftir kvöldmat.

Sumardagurinn fyrsti

Skrįning dagsins er nś komin inn og óhętt aš segja aš vešriš hafi veriš afar fjölbreytt. Bjart var meš köflum og stöku él. Hitinn fór ķ 4 stig ķ sólinni en kólnaši į mešan élin gengu yfir. Vindur nokkuš sterkur śr vestri fyrri partinn en lęgši heldur er leiš į daginn. Vešureinkunn dagsins er 3 stig, žar af tvö stig fyrir vešuržįttinn og eitt stig fyrir hitann. Ekkert fyrir vindinn.


Heršubreišareldar?

Öšru hvoru erum viš įminnt um möguleg eldgos ķ hinum og žessum eldstöšvum en allur gangur er žó į žvķ hvort eitthvaš gerist. Ašdragandi eldgosa er afar mislangur og fer žaš eftir eldstöšvum. Hekla gżs nįnast fyrirvaralaust į mešan ašrar eldstöšvar žurfa vinna ķ sķnum mįlum įrum eša įratugum saman įšur en žaš brestur į meš gosi. Bišin eftir gosi ķ Kötlu viršist engan enda ętla aš taka og žótt hśn hafi lengi veriš talin einn lķklegasti kandķdatinn fyrir nęsta gos žį skjótast sķfellt ašrar eldstöšvar fram fyrir meš sprękum gosum. Ķ takt viš žaš žį hefur talsveršur óstöšugleiki veriš į litlu svęši rétt viš Heršubreiš undanfarna daga og nįši hrinan vissu hįmarki nś ķ morgun 18. mars meš skjįlfta upp į nįlęgt žremur į Righter.

Heršubreišarskjįlftar
Viš vitum aušvitaš ekkert hvort žessir skjįlftar žarna viš Heršubreiš žżši aš gos sé yfirvofandi į nęstunni eša ekki. Raunar hafa veriš skjįlftar į žessum slóšum įrum saman meš mislöngum hléum. Sennilega mį tengja žetta viš mikla smįskjįlftavirkni sem hófst viš Upptyppingar lķtiš eitt austar fyrir nįlęgt 20 įrum. Sś virkni įtti eftir aš fęrast aš Įlftanesdyngju og aftur til baka en viršist nś hafa fundiš sér góšan afmarkašan staš rétt sušaustan viš Heršubreiš. Svona virkni žykir vera til merkis um aš einhver kvika sé į feršinni žarna ķ undirheimunum en hafi ekki fundiš sér leiš til yfirboršs. Fyrirstaša viršist vera til stašar ķ jaršskorpunni į um 3-4 kķlómetra dżpi en flestallir skjįlftarnir eiga staš žar fyrir nešan og nišur į allt aš 10 km dżpi.

Eins og jaršfręšingar benda stundum į, žį nęr bara takmarkašur hluti kviku til yfirboršs yfirleitt, en megniš af kvikunni storknar undir yfirborši įn nokkurra frekari atburša. Žaš gęti vissulega įtt viš žarna viš Heršubreiš. En ef viš erum įhugasöm fyrir sakleysislegu hįlendisgosi, jafnvel tśristagosi, žį gęti žetta alveg veriš stašurinn. Lķklegast er aš um dyngjugos yrši aš ręša og žį myndi myndast svokölluš dyngja eins og algengt er į žessum slóšum. Slķk gos einkennast af hęgu žunnu hraunrennsli į afmörkušum staš (kannski žó sprungugos ķ upphafi) og getur stašiš langtķmum saman samanber gosiš endalausa į Hawaii. Žetta vęri žvķ ekki kröftugt sprungugos eins og žaš sem kom upp ķ Holuhrauni en kvikan žar var ęttuš śr kvikužró hinnar miklu megineldstöšvar Bįršarbungu. Tengsl gętu žó veriš žarna į milli, t.d vegna glišnunar sem įtti sér staš vegna Bįršarbungu. Undir Heršubreiš er hinsvegar engin kvikužró. Kvikan sem žar er undir kemur fersk beint śr išrum jaršar įn žess aš hafa žróast ķ kvikuhólfi. Lengd gossins fer žį eftir žvķ hversu gott jafnvęgi er til stašar ķ žvķ sem berst djśpt aš nešan og upp til yfirboršs.

Annars borgar sig aš segja sem minnst um óoršna atburši sem ekki er einu sinni vķst aš séu yfirvofandi. Hitt er žó vķst aš žarna mun gjósa aš lokum. Kvika mun halda įfram aš leita upp žarna vegna nįlęgšar viš heita reitinn og landiš mun halda įfram aš glišna vegna flekahreyfinga. Žar sem žetta tvennt fer saman verša óhjįkvęmilega eldgos öšru hvoru žvķ kvikan mun alltaf finna sér leiš aš lokum um žęr sprungur og veikleika sem glišnunin skapar. Mešfylgjandi myndir eru skjįskot af vef Vešurstofunnar.

Heršubreišarskjįlftar


Žunnildislegur hafķs ķ Noršurhöfum

Mišaš viš hversu hlżtt hefur veriš ķ vetur į noršurslóšum, mį velta fyrir sér hvort komiš sé aš tķmamótum og hvort nżr įfangi sé framundan ķ hnignandi hafķsbreišunni ķ Noršur-Ķshafinu. Sennilega er žó ekki tķmabęrt aš skapa einhverjar vęntingar eša örvęntingar ķ žessum mįlum, en nś sem aldrei fyrr, finnst mér full įstęša til aš fylgjast vel meš afkomu hafķssins žegar sumarbrįšnunin hefst.

Ég ętla aš byrja hér į samsettri mynd frį hafķsdeild Dönsku Vešurstofunnar sem sżnir hvernig hitinn noršan 80°N hefur veriš (rauš lķna) mišaš viš mešalhita (gręn lķna) allt aftur til įrsbyrjunar 2016. Frostmarkiš er sżnt sem blį lķna og eins og sést žį skrķšur hitinn žar rétt yfir um sumariš en annars er kvaršinn til vinstri ķ Kelvin. Ķ allan vetur hefur hitinn į svęšinu veriš hįtt yfir mešallaginu og var žaš reyndar lengst af ķ fyrravetur einnig. Topparnir ķ vetur hafa hinsvegar veriš afgerandi nema reyndar smį kuldakast fyrir nokkrum dögum žegar fimbulfrostiš fór nišur ķ žaš vera bara venjulegt į žessum slóšum.

DMI hiti 2016-2017

Žegar frostiš er ekki meira en žetta, gerist žaš nįttśrulega aš žykknun hafķssins veršur minni en venjulega yfir vetrartķmann og žess er fariš gęta ķ męlingum og ķ tölvuśtreikningum sem įętla žykkt ķssins. Sjįlfsagt spilar fleira en lofthitinn inn ķ. Meš hlżjum lęgšum śr sušri berst lķka hlżr og saltur sjór noršur ķ ķshafiš.

Kortin hér aš nešan sżna žykkt ķssins og eru unnin śtfrį tölvulķkönum, sem viš gerum rįš fyrir aš séu ekki mjög fjarri sanni. Kvaršinn lengst til hęgri er ķ metrum. Bęši kortin gilda 2. mars, 2016 er til vinstri en 2017 til hęgri og eru žau frį Bandarķska sjóhernum.

US NAVY 2mars 2016-2017

Breytingin milli įra er nokkuš greinileg. Samkvęmt 2017-kortinu hęgra megin er nś mun minna af ķs sem er yfir 3 metrum į žykkt. Slķkan ķs hefur venjulega veriš aš finna ķ Beaufort-hafi noršur af Kanada og Alaska en sį žykki ķs beiš reyndar mikiš afhroš sķšasta sumar. Ķsinn er einnig mjög žunnur noršur af Beringssundi milli Alaska og Sķberķu. Ekki er įstandiš betra inn af Barentshafinu žar sem margar hlżjar lęgšir hafa gert usla ķ vetur. Žungamišja ķsbreišunnar er hinsvegar aš žessu sinni noršur af Gręnlandi og Svalbarša og žašan er stutt ķ Fram-sundiš žar sem ķsinn lekur ķ gegn samkvęmt venju og berst sķšan sušur meš austur-Gręnlandi. Ekki er žó mikiš um hafķs hér viš land nśna. Allt lķtur žetta frekar illa śt fyrir hafķsinn, hvaš sem okkur finnst um žaš.

Žaš mį lķka taka annaš samanburšarįr. Hér aš nešan eru borin saman meš sama hętti įrin 2012 og 2017. Myndin til vinstri sżnir, sem sagt, įstand ķssins ķ marsbyrjun 2012, en sumariš žar į eftir er fręgt fyrir mestu brįšnun sem oršiš hefur į ķsnum yfir sumartķmann og skilaši af sér lįgmarksmeti ķ śtbreišslu sem stendur óhaggaš enn. Mišaš viš įstandiš ķ dag er varla hęgt aš segja annaš en aš žaš lįgmarksmet geti fariš aš vara sig ķ sumar. Segi ekki meir ķ bili.

US NAVY 2mars 2016-2017

- - -

Reyndar eitt til višbótar, kl 15:30: Lķnuritiš hér aš nešan, sem unniš er śr nżuppfęršum gögnum frį Piomas, sżnir stöšuna į rśmmįli ķssins mišaš viš sķšustu įr. Rauša lķnan sżnir aš įriš 2017 er žarna vel undir öšrum įrum sem eru til višmišunar og hefur veriš žannig žaš sem af er įri. Ef sama neikvęša frįvikiš helst nęstu mįnuši mį velta fyrir sér hversu mikiš veršur yfirleitt eftir af ķsnum ķ lok september. En best aš hafa alla fyrirvara žar į. Żmislegt gęti gerst ķ millitķšinniPIOMAS ķsžykkt mars 2017

 


Sérkennilegur hraunfoss į Hawaii

Hawaii kort

Öšru hvoru fįum viš stuttar fréttir af hinu lķfseiga dyngjugosi sem stašiš hefur frį įrinu 1983 į austustu eyju Hawaii-eyjaklasans sem oftast er nefnd Big Island. Žetta er lang-eldvirkasta eyjan į Hawaii og um leiš yngsta eyjan ķ klasanum. Žar er einnig aš finna hina stóru elddyngju Mauna Loa žar sem allt er meš kyrrum kjörum nś. Allt frį žvķ gosiš hófst hefur žunnfljótandi helluhrauniš ašallega lekiš ķ rólegheitum sušaustur til sjįvar frį gķgnum Puu Oo sem tilheyrir Kilauea eldstöšinni. Į öllum žessum įrum hafa myndarlegar hraunbreišur breitt śr sér ķ hlķšunum nišur aš sjónum og hafa fjölmörg hśs, vegir og önnur mannvirki oršiš undir ķ žeirri barįttu.

Hraunrennsliš hefur annars veriš meš żmsum tilbrigšum og sjįlfsagt ekki alltaf mjög tilkomumikiš. Žaš į ekki viš nś eins og einhverjir hafa kannski séš ķ fréttum. Undanfarnar vikur hefur nefnilega mjög óvenjuleg hraunbuna streymt beint śt śr hraunveggnum viš ströndina og falliš raušglóandi ofan ķ sjóinn meš tilheyrandi gassagangi. Žetta er aušvitaš alveg brįšskemmtilegt sjónarspil fyrir tśrista sem geta fylgst meš frį bįtum ķ hęfilegri fjarlęgš. Fara žarf žó aš öllu meš gįt žvķ hraunveggurinn er óstöšugur og ašeins nokkrir dagar sķšan stórt stykki féll śr klettunum og nišur ķ sjó. Myndin hér aš nešan er frį Hawaiian Volcano Observatory.

Hawaii hraunbuna

Öllu tilkomumeira er aušvitaš aš sjį lifandi myndir af žessu sjónaspili meš žvķ aš kķkja į  myndskeišiš sem kemur hér į eftir:

Eins og meš önnur fyrirbęri tengd eldgosum žį er ómögulegt aš segja til um hversu lengi žessi hraunfoss į eftir aš lifa. Hraunrennsliš į žaš til aš skipta um farveg og žį ekki endilega ķ įtt til sjįvar. Sķšla įrs 2014 bar svo viš aš hraunrennsliš fann sér nżja leiš um sprungukerfi talsverša vegalengd til noršausturs og ógnaši žį žorpi ķ um 20 km fjarlęgš frį upptökum. Ég fylgdist spenntur meš og skrifaši tvęr bloggfęrslur um mįliš: Hraun ógnar byggš į Hawaii og Hraunfoss viš sorpflokkunarstöš. Mun betur fór en óttast var og slapp byggšin aš mestu. Sorpflokkunarstöšin meira aš segja lķka. Įriš 2013 skrifaši ég svo um lķfseigan óbrynnishólma žar sem sķšasti įbśandinn ķ hśsažyrpingu žurfti aš yfirgefa heimili sitt eftir aš hafa sloppiš furšu vel fram aš žvķ.

Svona rétt į mešan allt er meš kyrrum kjörum hér į okkar eldfjallaeyju žį getur veriš įhugavert aš fylgjast meš framvindu mįla žarna į Hawaii. Eldfjallamišstöš eyjaskeggja er į žessari slóš: https://hvo.wr.usgs.gov/ En hver veit annars nema eitthvaš sé alveg aš fara aš gerast hér hjį okkur? Żmislegt aš sagt vera į bošstólnum.


« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband