Snjórśllur į žaki

Snjórśllur

Śt um gluggann ķ vinnunni ķ dag ķ Brautarholtinu mįtti sjį žessar myndarlegu snjórśllur į žaki Žjóšskjalasafnsins, en fyrirbęriš hefur lķka veriš kallaš vindsnśnir snjóboltar. Žetta mun vera frekar sjaldgęft fyrirbęri sem myndast einungis viš mjög įkvešnar ašstęšur. Vindurinn er nįttśrulega drifkrafturinn ķ žessu en svo žarf snjórinn og hitinn aš vera viš einhverjar kjörašstęšur. Dįlķtill halli ķ landslagi hjįlpar einnig til viš myndunina og sama gildir žį um létt hallandi hśsžök. Hver snjórślla myndast lķklega mjög hratt ķ snöggri vindhvišu. Allavega mišaš viš žaš sem ég var eitt sinn vitni aš.

Į Vešurstofuvefnum er annars įgętur fróšleiksmoli um žetta fyrirbęri. Žar kemur mešal annars fram aš fyrirbęriš hafi veriš kallaš Skotta og žótt ills viti vešurfarslega og hafi bošaš frekari stórvišri. Sjį hér: Vindur bżr til snjóbolta

Allur gangur hlżtur aš vera į žvķ hvort eitthvaš sé aš marka žjóštrśr en kannski er veturinn rétt aš byrja. Köldu noršanįttinni fylgir žó gjarnan bjartvišri hér syšra eins og į žessum degi. Į nżreistum glerhżsum borgarinnar speglast svo vetrarsólin śr óvęntum įttum. Og enn er veriš aš byggja og enn rķsa nż hótel.

Vetrasól 29. jan. 2015

 


Spįš ķ žvķ

Ég tel mig ekki vera neinn sérstakan ķslenskuspeking en tel mig žó vita aš fyrirsögnin į žessari bloggfęrslu er ekki upp į marga fiska, er reyndar beinlķnis vitlaus og hin argasta žįgufallssżki. Réttara er aš spį ķ žaš en ekki žvķ. Žessi vitleysa er žó mjög śtbreidd ķ dag og liggur viš aš mašur hitti varla manneskju öšruvķsi en hśn sé sķfellt aš spį ķ žvķ eša žessu. Kannski er žó svo komiš aš žetta telst bara vera rétt śr žvķ aš allir segja žaš, fyrir utan helstu ķslenskusénķ, gamalmenni, afdalafólk og mig sjįlfan – enn sem komiš er.
En hvašan kemur žetta? Ég held aš vitleysuna megi rekja til žess aš fyrir nokkrum įratugum komst ķ tķsku aš pęla (pęl-ķši / pęld-ķši / pęl-ķessu). Sögnin aš pęla tekur meš sér žįgufall og eftir aš fattašist aš žetta er gamalt gott ķslenskt orš hafa hinir mestu hugsušir pęlt mikiš og žótt žaš smart. Į žessari öld geršist žaš svo aš pęlingaržįgufalliš yfirfęršist į sögnina aš spį. Žess vegna eru nś allir aš spį ķ žvķ en ekki aš spį ķ žaš eins og sagt var įšur. Fyrst voru žaš ašallega unglingar sem tóku upp į žessu en nś hefur fólk į besta aldri bęst ķ hópinn. Įstandiš er žó ekki oršiš žaš slęmt aš fólk sé fariš aš spį ķ mér og žér, žökk sé Megasi er hann raulaši spįšu ķ mig.

En svo mį lķka spį ķ tķskuna (ekki tķskunni). Nś eru helstu fyrirtęki farin aš vera stoltir styrktarašilar allskonar góšra mįlefna. Stoltur styrktarašili hljómar vel, enda vel stušlaš og jįkvętt. Allt žetta stolt getur žó veriš full mikiš af hinu góša. Žaš mętti žvķ gjarnan draga ašeins śr stoltinu eša finna eitthvaš nżtt višskeyti viš styrktarglešina. Auglżsingamįl getur annars veriš uppspretta af żmsu góšu. Hver man ekki eftir śtvarpsauglżsingum į Gufunni žegar Nż dönsk blöš voru auglżst? Vęntanlega hefur žaš veriš uppspretta aš nafni hljómsveitarinnar sem kallaši sig Nżdönsk. Ašeins minna žekkt hljómsveit į nķunda įratugnum en ekki sķšri, kallaši sig Oxsmį. Mķn prķvatkenning er sś nafngiftin hafi komiš śr sjónvarpsžįttum sem voru vinsęlir į sama tķma: Dżrin mķn stór og smį, en ég sel žaš žó ekki dżrara en ég keypti žaš.

Annaš dęmi um įhrif Sjónvarps. Um jól og įramót žegar allir óska öllum gleši og gęfu er gjarnan sagt: „Óskum žér og žķnum glešilegra jóla“ og svo framvegis. Žetta žér og žķnum hefur veriš ķ tķsku um įrabil en var miklu minna notaš įšur. Hér kem ég meš žį kenningu aš uppruninn sé frį hinum merka manni Ragnari Reykįs sem įtti žaš til aš segja setningar eins og „Žaš er alltaf sama sagan meš žig og žķna fjölskyldu … “ eša „Ég og mķn fjölskylda į mķnum fjallabķl … žaš er ekki spurningin“. Žaš er heldur ekki spurning aš tilvališ er aš enda žetta į Ragnari sjįlfum. Žaš YouTube-myndband sem fannst og rökstyšur mįl mitt best, fannst mér ekki hiš allra fyndnasta (Sjį: Ragnar Reykįs og Rśssarnir https://www.youtube.com/watch?v=DvOLTMSsCgU) žannig aš ķ stašinn set ég ķ loftiš stķlhreinan og alveg tżpķskan Ragnar Reykįs žar sem Erlendur hefur gómaš kappann į sķnum fjallabķl.

Athugiš aš ekkert hljóš er į myndinni fyrstu 12 sekśndurnar en žaš mun vera hluti af grķninu.


Heimshiti og Reykjavķkurhiti

Žaš getur veriš forvitnilegt aš bera saman hitažróun į einstökum staš eins og Reykjavķk viš hitažróun jaršarinnar ķ heild. Slķkan samanburš setti ég upp į lķnurit į sķnum tķma en hér birtist nż śtgįfa žar sem įriš 2014 er komiš inn. Til aš fį réttan samanburš er hitaskalinn samręmdur og ferlarnir žvķ ķ réttum hlutföllum gagnvart hvor öšrum en taka mį fram aš Reykjavķkurhitinn er teiknašur śt frį įrshita į mešan heimshitinn er samkvęmt venju sżndur sem frįvik frį mešaltali. Sjįlfur hef ég stillt ferlana žannig af aš nślliš ķ heimshitanum er viš 4,5 stig ķ Reykjavķkurhita. Śt śr žessu kemur alveg fyrirtaks samanburšarmynd, svo ég segi sjįlfur frį. Bollaleggingar eru fyrir nešan mynd.

Heimshiti - Reykjavķkurhiti
Bollaleggingar: Fyrir žaš fyrsta žį sést vel į žessari mynd hversu miklu meiri sveiflur eru ķ įrshita milli įra ķ Reykjavķk en į jöršinni ķ heild. Žaš er ešlilegt žvķ Reykjavķk er aušvitaš bara einn stašur į jöršinni og ręšst įrshitinn žvķ aš verulegu leyti af tķšarfari hvers įrs. Allt slķkt jafnast aš mestu śt žegar jöršin ķ heild į ķ hlut.

Žaš vill svo til aš Reykjavķkurhitinn og heimshitinn var meš hęsta móti įriš 2014. Ķ Reykjavķk var žetta nęst hlżjasta įriš en į heimsvķsu nįši įriš aš vera žaš hlżjasta frį upphafi beinna vešurathugana. Aušvitaš er žó alltaf einhver óvissa ķ svona nišurstöšum t.d. žegar borin eru saman hlżjustu įrin. Į heimsvķsu gętu einhver af sķšustu įrum mögulega hafa veriš hlżrri en flestar ef ekki allar stofnanir sem taka saman heimshita byggšan į athugunum į jöršu nišri setja nżlišiš įr ķ fyrsta sęti.

Ķ heildina hafa bįšir ferlarnir legiš upp į viš. Reykjavķkurhitinn sveiflast mjög ķ kringum heimsmešaltališ en ķ heildina viršist žróuninin hér vera mjög nįlęgt hlżnun jaršar og tķmabiliš eftir 2000 er žaš hlżjasta bęši hér og į jöršinni ķ heild. Hitinn hefur žó sveiflast mjög hér hjį okkur, bęši milli įra og einnig į įratugaskala. Hlżju tķmabilin į okkar slóšum eru žó stašbundin hlżindi aš mestu og mį lķta į žau sem tķmabundin yfirskot aš sama skapi og lķta mį į žau köldu sem tķmabundin undirskot mišaš viš heimshitann.

Hvaš tekur viš nįkvęmlega er lķtiš hęgt aš segja um. Žróun hitafars jaršar nęstu įratugi er žekkt hitamįl. Sumir treysta sér til aš segja aš žaš sé aš kólna og hafa sagt žaš lengi į mešan ašrir segja aš žaš haldi įfram aš hlżna, eins og reyndar hefur veriš aš gerast ķ heildina žegar litiš er til baka. Ef viš spįum žó bara ķ žetta nżbyrjaša įr, žį er frekar ólķklegt aš įriš 2015 verši hlżrra hér ķ Reykjavķk ķ ljósi žeirra miklu sveiflna sem eru į milli įra. Hinsvegar trśi ég heimshitanum til alls um žessar mundir og tel aš 2015 gęti hęglega gert enn betur en 2014, ef enn betur skildi kalla.


mbl.is Jöršin hlżnar įfram
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Rżnt ķ gömul og nż mįnašarmešaltöl

Nś mun ég halda įfram žeirri sślna- og talnaleikfimi sem ég stundaši į sķšasta įri en aš žessu sinni ętla ég aš skoša mįnašarmešalhita ķ Reykjavķk sķšustu 10 įra og bera saman viš tvö fyrri 30 įra višmišunartķmabil. Hiš fyrra eru gömlu hlżindin 1931-1960 og hiš sķšara er kalda mešaltališ 1961-1990 sem um leiš er nśverandi opinbert višmišunartķmabil. Raušu sślurnar standa fyrir sķšustu 10 įr.
Til hęgri eru fjórar sślur sem standa fyrir įrsmešalhita tķmabilanna. Žaš er fariš aš styttast ķ aš nęsta 30 įra višmišunartķmabil taki gildi en žaš mun taka miš af įrunum 1991-2020. Gręna sślan allra lengst til hęgri sem segir til um hvernig stašan į žvķ er nś, žegar 24 įr eru lišin af žvķ tķmabili.
Mešalhiti Rvik mįnušir
En žį er aš skoša myndina. Žar mį sjį aš mešalhiti sķšustu 10 įra er um 0,5 stigum hęrri en mešalhiti hlżja 30 įra tķmabilsins og 1,2 stigum hęrri en mešalhiti kalda tķmabilsins. En žaš leggst žó mismunandi į mįnušina. Mestu munar um hlżnunina fyrstu tvo mįnuši įrsins en auk žess er žį lķtill munur er į hlżju og köldu 30 įra mešaltölunum. Sķšustu 10 įr hafa svo įfram vinningin allt fram ķ įgśst en mjög litlu munar reyndar ķ maķ. Kalda mešaltališ 1961-1990 er aušvitaš oftast kaldast en hefur žó betur ķ febrśar gagnvart gömlu hlżindunum. Sķšustu fjóra mįnuši įrsins er lķtill munur į gömlu og nśverandi hlżindunum, en munurinn sem žó er, er nśtķmanum ķ óhag. Greinilega hefur ekki veriš mikiš um hlżindi ķ október sķšustu įr. Mętti kannski tala um sóknarfęri žar?

Nś mętti spyrja hvers vegna sķšasti žrišjungur įrsins (berjamįnuširnir) hafi ekki hlżnaš umfram gömlu hlżindin. Ég kann ekki svariš viš žvķ, né heldur į žvķ hvers vegna fyrstu tveir mįnušir įrsins eru svona hlżir nś, mišaš viš gömlu hlżindin. Mišvetrarhlįkur hafa oft gert vart viš sig į sķšustu įrum en aš sama skapi hefur oft haustaš snemma meš köldum noršanįttum undanfarin įr. Annars veršur aš hafa ķ huga aš 10 įr er ekki mjög langt tķmabil til višmišunar. Nęstu 10 įr verša örugglega lķka öšruvķsi į einhvern hįtt.

Žaš er heldur ekki alveg öruggt aš nęsta 30 įra višmišunartķmabil (1991-2020) verši hlżrra en gamla hlżindatķmabiliš (1931-1960) žótt žaš sé į góšri leiš. Nęsta 30 įra tķmabil veršur allavega ekki eins hreint hlżindatķmabil og žaš fyrra enda munar talsvert um įrin 1992-1995 žegar įrshitinn var aš buršast viš 4 grįšurnar. Įriš 1995 var reyndar sķšasta kalda įriš ķ Reykjavķk en žį var mešalhitinn ekki nema 3,8 stig.
- - - -

Žetta er aušvitaš birt meš fyrirvara um aš rétt sé reiknaš (sem ég reikna meš aš sé) en tölurnar til grundvallar eru af vef Vešurstofunnar.


Fķn mynd af Holuhrauni į Nasa-vefnum

Mynd dagsins į vefnum NASA Earth Observatory er loftmynd af Holuhrauni tekin 3. janśar 2015 įsamt umfjöllun. Myndin er ekki alveg ķ raunlitum, en žó samt nokkuš ešlileg aš sjį. Glóandi hraunelfur sjįst vel nęst gķgnum en einnig er greinilegt aš hraun streymir enn aš jöšrum hraunbreišunnar lengst ķ austri og noršri. Aš hluta mį gera rįš fyrir aš hrauniš flęši žangaš undir storknušu yfirborši. Kannski aldrei aš vita nema viš fįum žarna nżja og almennilega hraunhella eins og Surtshelli ķ Hallmundarhrauni. Til žess žarf žó hraunhrįsin aš tęmast aš gosi loknu sem er ekki vķst aš gerist.

Holuhraun NASA

Ķ texta sem fylgir myndinni į NASA-vefnum eru upplżsingar fengnar frį Jaršvķsindastofnun Hįskólans, en margt af žvķ hefur žegar komiš fram hér ķ fjölmišlum. Talaš er um aš flatarmįliš sé 84 ferkķlómetrar. Žykkt hraunsins er įętluš aš mešaltali 14 metrar į vesturhluta hraunsins en um 10 metrar į austurhlutanum en alls er rśmmįliš 1,1 ferkķlómetrar sem nęgir til aš skilgreiningar į hrauninu sem flęšibasalt og ekki į hverjum degi sem menn geta fylgst meš slķkum atburši.

Einnig er talaš um minnkandi virkni ķ gosinu eša hęgfara rénun. Rénunin fari žó minnkandi eftir žvķ sem virknin minnkar žannig aš gosiš gęti haldiš įfram ķ nokkurn tķma žótt virknin minnki. Dregiš hefur einnig śr sigi öskjunnar undir Bįršarbungu eins og viš žekkjum. Sigiš var 80 cm į dag į upphafsstigum en er nś komiš nišur ķ 25 cm į dag. Skjįlftavikni hefur aš sama skapi minnkaš.

Lesa mį um žetta nįnar hér: http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=85031&eocn=home&eoci=iotd_readmore

Holuhraun 3. jan 2015 - vķšariSé myndin skošuš nįnar og smellt į hana į vefnum framkallast mun stęrri mynd ķ góšri upplausn og spannar snęvi žakiš hįlendiš allt um kring svo sem Öskjusvęšiš, noršurhluta Vatnajökuls og allt aš Hįlslóni ķ austri. Myndin sem hér fylgir er heldur léttari en orginalinn sem finna mį į slóšinni hér aš nešan: (Ath. aš vegna hįrrar upplausnar gęti tekiš smį tķma aš kalla fram myndina) http://eoimages.gsfc.nasa.gov/images/imagerecords/85000/85031/holuhraun_oli_2015003_swir_lrg.jpg

 

 

 


Vešriš ķ Reykjavķk 2014

Žaš er viš hęfi aš hefja nżtt bloggįr meš vešuruppgjöri. Til aš koma žvķ til skila į sem einfaldasta hįtt hef ég śtbśiš mynd sem sżnir hitafar, sólskin og śrkomu lišins įrs ķ Reykjavķk. Rauša lķnan sżnir hvernig mešalhiti hverrar viku žróašist yfir įriš og er unnin upp śr mķnum eigin skrįningum. Žar er um aš ręša hitann yfir daginn en ekki mešalhita sólarhringsins. Granna svarta lķnan sżnir svo hvernig hitinn ętti aš vera mišaš viš nokkurskonar mešalįrferši.

Gulu sólskinssślurnar eru teiknašar śtfrį gögnum Vešurstofunnar og sżna sólskin ķ mįnušinum hlutfallslega (%) mišaš viš mešalįr. Žannig tįknar sśla nįlęgt gildinu 100 į kvaršanum hęgra megin aš sólskin hefur veriš ķ mešallagi.

Śrkomusślurnar eru einnig teiknašar eftir gögnum Vešurstofunnar og sżna śrkomu hvers mįnašar ķ millimetrum mišaš viš skalann til hęgri (eša ķ cm mišaš viš skalann til vinstri).
Vešriš 2014
Svo mašur fari ašeins yfir žetta žį var žetta ķ fyrsta lagi mjög hlżtt įr eša annaš hlżjasta įriš ķ Reykjavķk meš mešalhitann 6,0 stig. Mķn tilfinning er aš hlżindin hafi veriš nokkuš lśmsk į įrinu en allavega voru žau įn mikilla stęla. Mestu munar žar um aš hlżindi voru ekkert sérstök į heitasta tķma įrsins og desember frekar kaldur. Hitinn var hinsvegar nokkuš jafnt og žétt ofan frostmarks fyrstu mįnušina og voriš reyndist mjög hlżtt. Mešalhitinn ķ jśnķ var t.d. ekki nema 0,2 stigum frį metmįnušinum jśnķ 2010. September var nokkuš hlżr en nóvember var langt yfir mešaltali og sį hlżjasti sķšan 1945 og žar meš ljóst aš įriš yrši meš žeim allra hlżjustu ķ borginni, og um allt land, hvernig sem desember žróašist.

Sólskinstundir ķ Reykjavķk reyndust nokkuš undir mešallagi og munar žį mest um hvaš sumariš reyndist žungbśiš lengst af, enda mikiš kvartaš yfir žvķ. Sólin skein hinsvegar óvenju mikiš ķ febrśar sem um leiš var sérlega žurr mįnušur. Slķkir vetrarmįnušir eru venjulega kaldir hér sušvestanlands en ekki aš žessu sinni žvķ vindur blés ašallega śr austri į mešan köldu noršanįttirnar héldu sig til hlés. Reyndar var talaš um aš vešurfar sķšasta vetur hafi oft veriš fast ķ įkvešnum tilbreytingalausum fasa allt frį Noršur-Amerķku til Evrópu eins og stundum vill verša. Žaš hélt žvķ bara įfram aš snjóa žar sem snjóaši og sólin hélt įfram aš skķna žar sem hśn skein. Ķ tilbreytingaleysinu gįtu borgarbśar žó kvartaš yfir svellalögum sem aldrei ętlušu aš brįšna.

Ķ samręmi viš annaš var śrkoman mjög įgeng ķ jśnķmįnuši, gjarnan meš talsveršum dembum sem hįlffylltu śrkomumęla en žess į milli dropaši alltaf af og til. Nišurstašan var blautasti jśnķ sem męlst hefur ķ Reykjavķk. Jślķ var eitthvaš skįrri en dugši žó hvergi til aš lęgja óįnęgjuraddir. Žetta var sem sagt eitt af žeim sumrum sem borgarbśar horfa öfundaraugum til noršur- og austurlands og vildu helst hverfa į brott „med det samme“. Žetta reddašist žó fyrir horn ķ įgśst eftir Verslunarmannahelgi en žį segja reyndar margir aš sumariš sé bśiš og er alveg sama um vešriš. Haustrigningar hófust svo ķ september sem reyndist vera śrkomusamasti mįnušur įrsins en śrkoman var žį tvöfalt meiri en ķ mešalįri og gott betur. Žaš var žvķ oft yfir żmsu aš kvarta į įrinu og ekki minnkaši kvartiš ķ desember žegar hver óvešurslęgšin af annarri gekk yfir meš snjókomum og spilliblotum en žó aš lokum meš mjög svo jólalegum jólasnjó um jólin.

Žrįtt fyrir żmis konar vešurkvein ķ fólki var žetta žrįtt fyrir allt hiš sęmilegasta vešurįr. Vešureinkunnakerfiš mitt segir žaš allavega og metur įriš jafnvel ķ góšu mešallagi mišaš viš fjölmörg góš įr žessarar aldar. Svipaš og meš hitann žį voru vešurgęšin bara ekki upp į sitt besta akkśrat į žeim tķma žegar mesta eftirspurnin er. Margt meira mį skrifa um vešriš į įrinu en żmsar merkilegar vešuruppįkomur įttu sér svo staš į landsvķsu og į einstökum stöšum. Žetta yfirlit nęr hinsvegar ašeins til vešursins ķ Reykjavķk, enda er žaš mitt heimaplįss. Vešurstofan gera žessu aušvitaš įgętis skil į sinni heimasķšu sem og ašrir vešurgeggjarar.


Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband