Kaldasti dagur í Reykjavík síðan 1992

Fimmtudagurinn 5. desember 2013 var afskaplega kaldur um allt land og á svoleiðis dögum rýna veðurmenn í veðurgögn og bækur til að fá samanburð við fyrr tíð. Í mínu tilfelli eru það hin heimilislega veðurdagbók sem geymir veðurupplýsingar fyrir Reykjavík allt frá miðju ári 1986. Ýmis veðurmet eru þar skráð eins og vera ber en þó ekki alltaf með sama hætti og hjá hinu opinbera. Þar sem ég legg meigin áherslu á skráningu hins dæmigerða veðurs yfir daginn er ég auðvitað með metaflokk sem heitir: kaldasti dagur í Reykjavík – frá upphafi skráninga. Satt að segja hefur ekki mikið gerst í þeim flokki mjög lengi þar til nú á fimmtudaginn þegar ég skráði 12 stiga frost sem dæmigerðan "hita" dagsins. Svo kaldan dag hef ég ekki skráð síðan 14. mars 1992 en þá var dæmigerður hiti dagsins einnig -12 stig og því get ég sagt að samkvæmt mínum prívatskráningum var þetta kaldasti dagur í Reykjavík síðan 1992.

Línuritið hér að neðan er fengið af Veðurstofuvefnum og sýnir sjálfvirkar hitamælingar í Reykjavík 30. nóv til 6. des 2013. Eins og sést var frostið í hámarki einmitt þarna um miðjan daginn þann 5. desember (rauða línan). Mest fór frostið niður í 12,5 stig sem er afgerandi mest frost ársins.

12 stiga frost að meðaltali yfir hádaginn er ekki algengt í Reykjavík eins og niðurstöður skráninga gefa til kynna. Köldustu dagar hvers vetrar eru gjarnan allt að -10 stig, en sjaldan kaldari og er eins og einhvern þröskuld sé þar um að ræða. Frostið í takmarkaðan tíma getur þó farið nokkuð neðar, ekki síst á nóttunni og hækkað svo yfir daginn. Það gerðist þó ekki þarna á fimmtudaginn þegar eiginlega var um öfuga dægursveiflu að ræða. Aðfaranótt eða kvöldið fyrir 2. febrúar 2008 mældust frostið t.d. 14,4 stig í Reykjavík en frostið linaðist mjög í vetrarsólinni þannig að frostið yfir daginn skráðist einungis sem -5 stig í veðurdagbókina góðu. Aðfaranótt 19. nóvember 2004 komst frostið niður í 15,1 stig í Reykjavík en meðalfrost yfir daginn skráðist hjá mér sem -9 stig.

Annars má sjá meira en bara kulda á línuritinu. Hlýir daga voru sitt hvoru megin við mánaðarmótin en síðan fór kólnandi. Góður toppur er sjáanlegur frá morgni til hádegis þann 1. desember og komst þá hitinn mest í 9 stig í Reykjavík. Þar var um að ræða dæmigert suðlægt og rakaþrungið loft sem stundum nær hingað með hlýjum geira á eftir hitaskilum og á undan kuldaskilum sem fylgir lægðarkerfum. Slíkur hlýr geiri nær ekki alltaf hingað því gjarnan hafa kuldaskilin náð að elta hitaskilin uppi þegar hingað er komið og myndað samskil sem aftengir hlýja loft lægðarinnar við yfirborð jarðar. Það hafði þó ekki gerst þarna og því myndast einskonar hattur á línuritinu með jöfnum háum hita tímabundið þar til kólnar með kuldaskilum.

Og aðeins um hafísinn vegna þess sem ég skrifaði í síðustu færslu. En svo virðist sem hættan á hafískomu sé liðin hjá í bili enda vindar farnir að blása meir úr austri. Desember er raunar ekki mikil hafísmánuður hér við land. Sjáum til eftir áramót. 

Læt þetta duga í bili af veðurrausi.

Athugasemdir

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 7.12.2013 kl. 10:10]

Reyndar virðist þetta ekki alveg rétt hjá þér EHV, smbr Hungurdiska:

"En urmull dægurmeta féll í dag. Þeir sem vilja geta litið á listann í viðhenginu. Þar er þó sleppt stöðvum sem athugað hafa skemur en í þrjú ár.

Það er merkilegt að samkvæmt listanum féllu dægurmet á 16 mönnuðum veðurstöðvum - góðum meirihluta núverandi stöðva. En listinn nær reyndar ekki nema aftur til 1949, en aðeins þrjár stöðvanna hafa athugað lengur en það. Í Reykjavík er þetta reyndar alvörudægurlágmarksmet - sem er nokkuð merkilegt. Gamla metið var orðið 112 ára gamalt, sett 1891."

(http://trj.blog.is/blog/trj/entry/1334831/)

Svo ég endurtaki þetta nú fyrir þig: "Í Reykjavík er þetta reyndar alvörudægurlágmarksmet - sem er nokkuð merkilegt. Gamla metið var orðið 112 ára gamalt, sett 1891."(!)

Það er að kólna Emil minn - eins og ég hef reyndar reynt að segja þér áður :)

[Emil Hannes Valgeirsson, 7.12.2013 kl. 10:35]

Ég er ekki að tala um samskonar dægurlágmarksmet.

Dægurlágmarksmet Hungurdiska og fleiri, er kaldasti almanaksdagur frá upphafi á viðkomandi veðurstöð - 5 desember í þessu tilfelli.

Þegar ég tala um kaldasta dag þá er það hreinlega kaldasti dagur í Reykjavík yfirleitt frá upphafi minna veðurbókarskráninga. Ég miða þá bara við hinn dæmigerða hita yfir daginn - ekki hvað hitinn mælist lægstur og ekki hitann á nóttinni eða kvöldin. Enda eins og ég segi þá legg ég megináherslu á skráningu hins dæmigerða veðurs yfir daginn.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 7.12.2013 kl. 11:33]

EHV, ég er í allri vinsemd að benda þér á að rétt fyrirsögn er:

"Kaldasti dagur í Reykjavík síðan 1891"

Þarna skeikar "bara" 101 ári ;)

[Emil Hannes Valgeirsson, 7.12.2013 kl. 11:48]

Ath. "Kaldasti 5. desember í Reykjavík síðan 1891."

Lestu betur svarið mitt hér að ofan.

[Sveinn Atli Gunnarsson, 7.12.2013 kl. 11:54]

Það féllu kuldamet á fimmtudag - alltaf fróðlegt að skoða svoleiðis tölur. En einstök staðbundin dægurmet eru þó ekki til vitnis um kólnun almennt - hvað sem fullyrðingaglöðum einstaklingum þykir.

Fróðlegt að vanda Emil.

PS. Þegar Trausti ræðir um dægurmet fyrir 5. desember, þá held ég að það sé bara fyrir þann dag (þ.e. það eru dægurmet fyrir hvern og einn dag og metið fyrir 5. des var 112 ára gamalt). Það segir okkur svo sem ekki að það hafi ekki orðið kaldara á öðrum dögum - s.s. það má passa sig á því að bera ekki saman epli og appelsínur og draga of miklar ályktanir af því.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 7.12.2013 kl. 13:03]

Ágætu félagar og bræður í bókstafstrúnni. Það hlýtur að teljast meiriháttar (veður)frétt þegar "alvörudægurlágmarksmet" frá 1891 er slegið.

Þá dugar ekki að barna fréttina með heimilisveðurbókhaldi sem nær aftur til 1986 og slá upp villandi fyrirsögn á heimabökuðum forsendum.

Varðandi speglasjónir ávaxtarýnandans Svatla má benda á ítarleg fylgiskjöl síðustu Hungurdiska þar sem sjá má að fjölmörg staðbundin dægurmet hafa fallið í þessu kuldakasti.

[Emil Hannes Valgeirsson, 7.12.2013 kl. 13:56]

Já það er oft villugjarnd í veðurheimum hvort sem er í heimilisveðursbókhaldi eða opinberu bókhaldi. Það var ekki ætlunuin að villa um fyrir neinum með fyrirsögninni en það er auðvitað alltaf nauðsynlegt að lesa vel textann undir stuttaralegum fyrirsögnum.

Mér finnst merkilegt ef ekki hefur komið jafn kaldur dagur í Reykjavík síðan 1992 og þá er ég ekki bara að bera saman við 5. desember fyrri ára eins og aðrir gera heldur alla daga allra ára frá 1986. En þó verður að slá ýmsa varnagla því mitt veðurbókhald er ekki eins og nákvæmt og opinberar skráningar. Svo vil ég ítreka að ég er ekki að tala um mældan lágmarkshita heldur hinn dæmigerða hita yfir daginn eins og ég skrái hann.

Að lokum tek ég fram að þetta hefur ekkert með neina bókstafstrú að gera eða trú á nokkuð yfirleitt. Ég skrifa hinsvegar í þeirri góðri trú að einhver gæti haft áhuga á þessum pælingum mínum.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 7.12.2013 kl. 15:28]

Andskotans verkun!

[Sveinn Atli Gunnarsson, 7.12.2013 kl. 19:04]

Það er fréttnæmt í veðurnörda geiranum að svona kuldamet skuli slegið - en að öðru leiti minna fréttnæmt. Dægurmet falla reglulega - þegar það er að hlýna (eins og núna) þá falla fleiri hitamet en kuldamet og svo öfugt ef kólnun væri í gangi - sjá t.d. Frétt: Hitamet mun fleiri en kuldamet í Bandaríkjunum eða mýtuna Það er að kólna en ekki hlýna.

Hitt er annað - eins og Emil tekur sjálfur fram - að þetta virðist vera kaldasti dagur yfir allt tímabilið sem hann skoðar og það er ekkert óeðlilegt við yfirskriftina - enda ágætis lýsing í textanum í færslunni.