Hitainnrás á sunnudegi

Á þessu sérstaka sumri þar sem hitinn hefur varla farið yfir 15 stigin í Reykjavík telst það til mikilla tíðinda að von sé á skammvinnri innrás af því mjög svo hlýja meginlandslofti sem legið hefur yfir Norður-Evrópu meira og minna í allt sumar. Reyndar eru svona hlýindagusur úr austri alltaf áhugaverðar enda gefa þær mestu líkurnar á því að hitinn fari yfir 20 stig hér í höfuðborginni. En þetta verða skammvinn hlýindi því kaldara og kunnuglegra sjávarloft fylgir strax í kjölfarið. Myndina hér að neðan hef ég sett saman út frá veðurkortum bresku veðurstofunnar MetOffice, sem sýna þróunina á einum sólarhring með aðstoð hefðbundinna rauðra hitaskila og blárra kuldaskila.

Á fyrsta kortinu kl. 01.00 á sunnudag má sjá hvernig lægð við Skotland beinir hlýjum massanum hingað til okkar. Rauðu hitaskilin eru þarna komin yfir landið en þó rignir sennilega enn úr þeim allra suðvestast. 

Á miðjukortinu sem gildir upp úr hádegi, sunnudaginn 29. júlí, eru hlýindin í algleymingi. Mest þó í landáttinni vestanlands þar sem hægt er að gera sér vonir um meira en 20 stiga hita. Sjálfvirkar spá nefna allt að 25 stiga hita í Reykjavík sem væri talsverður viðburður. Minna má á að hið opinbera hitamet í Reykjavík er 25,7 stig frá 30. júlí 2008 sem er nánast alveg fyrir 10 árum. Munar bara einum degi. Maður gerir auðvitað ekki ráð fyrir að 25 stiga spáin rætist en möguleikinn virðist vera til staðar.

Á þriðja kortinu kl. 01.00 á mánudag er gamanið búið og loft af hefðbundnari uppruna fyrir okkur hefur náð yfirhöndinni að nýju á öllu landinu. Hlýi geirinn hefur verið hrakinn til vesturs,  væntanlega með góðum dembum þegar kuldaskilin fara yfir, kannski með skammvinnu hagléli og ef til vill eldingum á einhverjum stöðum. Og svo mun auðvitað líka blása sumstaðar, án þess að ég fari út í það.

Allt ákaflega forvitnilegt. Ekki síst fyrir sjálfmenntaða heimilisveðurfræðinga eins og mig.

Veðurkort Bresku Veðurstofunnar má finna hér: https://www.metoffice.gov.uk/public/weather/surface-pressure/#?tab=surfacePressureColour&fcTime=1530666000

- - - -

Viðbót að loknum degi: Sunnudagurinn 29. júlí, var hlýr eins og gert hafði verið ráð fyrir. Hámarkshitinn í Reykjavík mældist 23,5 stig þrátt fyrir að sólin hafi lítið látið sjá sig. Á hitalínuriti sést hvernig hitinn þróaðist í Reykjavík (rauð lína) á sjálfvirkum mæli Veðurstofunnar. Hitinn tók stökk upp á við snemma morguns og kominn yfir 20 stig fyrir kl. 9.00. Eftir klukkan 16.00 féll hitinn hratt þegar kuldaskilin fóru yfir. Það gerðist þó ekki með miklum úrkomuákafa og því síður með hagli eða eldingum í borginni.

Hafísstaðan á miðju ári

Árið er hálfnað og tími kominn til að skoða hafísstöðuna á Norðurhveli nú þegar sumarbráðnunin er komin á fullt. Fyrst er það línurit yfir hafísútbreiðslu frá Bandarísku snjó- og ísmiðstöðinni NSIDC. Svarta línan er árið 2018 en til viðmiðunar eru öll árin frá 2007. Gráa línan er meðalútbreiðsla tímabilsins 1981-2010 og liggur sú lína yfir öllum hinum enda hefur ísnum hrakað mikið á síðari árum. Sérstaklega að sumarlagi. Eins og staðan er þarna í lok júní þá er hafísútbreiðslan ekki ósvipuð og hún hefur verið á sama tíma á árunum eftir 2007. Árið í ár hefur þó dregist nokkuð aftur úr keppinautunum síðustu vikur og er í 8. sæti eftir að útbreiðslan hafði verið sú næstminnsta þann 1. júní og raunar sú minnsta eða við það minnsta allan veturinn á undan.

Útbreiðslan þann 30. júní er einnig dálítið meiri en á sama tíma í fyrra, 2017, en þessi tvö ár eru borin saman á hafískortunum hér að neðan. Einnig í boði NSIDC.

Þegar rýnt er í kortin sést að sitthvað er mismunandi í hafísútbreiðslunni milli þessara síðustu tveggja ára. Fyrst má nefna það sem að okkur snýr, en núna er enginn teljanlegur ís milli Íslands og Grænlands og er það fremur óvenjulegt á þessum tíma árs. Sunnanáttirnar héldu ísnum í skefjum í vetur og hröktu leifarnar að lokum inn á Íslandsmið þar sem ísinn bráðnaði hratt án þess að ná almennilegri landfestu. Að sama skapi hafa sunnanvindar haldið ísnum í skefjum í Barentshafi og sérstaklega við Svalbarða þar sem óvenjulangt er í ísbrúnina.

Það sem vegur upp á móti minni ís á Atlantshafshliðinni eru svæði eins og Hudsonflói þar sem enn er mikill ís en hann var að mestu horfinn á þessum tíma í fyrra. Mikið gat hafði opnast í ísinn í fyrra í Beauforthafi norður af Kanada en núna í vor hafa kaldir vindar blásið sem frestað hafa vorkomu fram að þessu.

Þótt heildarútbreiðsla íssins sé nokkuð frá því lægsta þá á mikið eftir að gerast þar til bræðslusumrinu líkur í september. Allur ís á jaðarsvæðum mun bráðna fyrir haustið samkvæmt venju og eftir mun standa misþétt ísbreiða á sjálfu Norður-Íshafinu og gæti þá útbreiðslan orðið eitthvað líkingu við það sem ég merkti inn með bleikri línu á 2018-kortið. Væntanlega verður metlágmarkinu frá 2012 ekki ógnað í ár og ómögulegt að segja hvort lágmarkið verður lægra en það endaði í fyrra, en bráðnunin sumarið 2017 gaf heldur eftir undir lokin og endaði útbreiðslan í 8. sæti, - sem reyndar er sama sæti og útbreiðslan er nú. Hvað sem það segir.

En útbreiðsla er ekki allt því einnig er horft til heildarrúmmál íssins. Slíkt er reyndar erfitt meta og því notast menn að mestu við líkön fremur en beinar mælingar að sumarlagi. Í rúmmálsgreiningu er gjarnan notast við niðurstöður frá PIOMAS (Pan-Arctic Ice Ocean Modeling and Assimilation System) og samkvæmt því var rúmmálið það 5. minnsta núna um miðjan júní.