Hafķslįgmarkiš į noršurslóšum og jįkvęšur NAO

Eins og vera ber ķ september žį er hiš įrlega lįgmark hafķssins į noršurslóšum aš baki sem žżšir aš nżmyndun hafķss hafin į nż eftir sumarbrįšnunina. Hafķslįgmarkiš er stór višmišunarpunktur į įstandi hafķssins og tilvalinn tķmapunktur til aš bera saman heilbrigši ķsbreišunnar milli įra. En hver er žį stašan nś? Sé mišaš viš gögn frį NSIDC (Bandarķsku snjó- og ķsmišstöšinni) žį var lįgmarksśtbreišslan aš žessu sinni sś sjötta til sjöunda lęgsta sķšan nįkvęmar gervihnattamęlingar hófust įriš 1979. Lįgmarksśtbreišslan ķ įr var nįnast sś sama og įriš 2008 og var lķtillega lęgri en įrin 2010 og 2017. Lįgmarkiš samkvęmt NSIDC var 4,596 milljón ferkķlómetrar og fór lęgst kringum 18. september en žį er mišaš viš fimm daga mešaltal. Įriš 2012 heldur enn stöšu sinni meš langlęgsta sumarlįgmarkiš 3,387 milljón km2, en įrin 2007 og 2016 eru ķ 2. og 3. sęti. Žetta mį mešal annars sjį į spagettķlķnuritinu hér aš nešan. Įriš 2018 er merkt meš žykkri dökkri lķnu.

Hafķslįgmark Sept 2018
Ef mišaš er viš tķmabiliš frį og meš tķmamótaįrinu 2007 er śtbreišslan nśna ekki fjarri mešallagi, en žó mun minni en męldist ķ lok sumars į gervihnattaįrum fyrir įriš 2007 og aš öllum lķkindum minni en hśn var nokkru sinni į sķšustu öld. Žótt śtbreišslan sveiflist nokkuš į milli įra žį hefur ķ raun lķtiš gerst ķ śtbreišslumįlum aš haustlagi eftir 2007 ef undan er skiliš metįriš 2012. Ķsinn viršist žvķ ekki vera aš hverfa alveg strax og hann er heldur ekki aš jafna sig, hvaš sem sķšar veršur. Aftur į móti hafa vetrarhįmörkin veriš meš minnsta móti sķšustu fjögur įr sem er ķ takt viš vetrarhlżindi sem rķkt hafa į Noršurslóšum undanfarna vetur.

Hafķslįgmark 2018
Kortiš hér aš ofan frį Bremen-hįskóla sżnir hvernig ķsbreišan leit śt žann 18. september en til višmišunar bętti ég sjįlfur viš appelsķnugulri lķnu sem sżnir metlįgmarkiš 2012. Ķ heildina er ķsinn nśna nokkuš samanžjappašur žar sem hann er, allavega mišaš viš stundum įšur žegar ķsinn hefur veriš dreifšur um stęrra svęši og gisinn eftir žvķ, jafnvel į sjįlfum pólnum. Į kortinu mį einnig sjį hversu lķtill ķs er austur af Gręnland, eša varla nokkur. Ķsinn hefur einnig hörfaš vel noršur af Svalbarša og įfram hringinn alveg aš Alaska, ef frį er talin žaulsetin ķstunga sem teygir sig ķ įtt aš Austur-Sķberķu. Žessi ķstunga hefur žó mikiš veriš aš rżrna undanfariš sem į sinn žįtt ķ žvķ aš hafķslįgmarkiš hefur dregist dįlķtiš į langinn. Ķsinn er aftur į móti nokkuš mikill noršur af Kanada en kuldar žar og rķkjandi vindar hafa veriš nokkuš duglegir aš beina ķsnum žangaš og milli heimskautaeyjanna, ķ staš žess aš beina ķsnum śt um Fram-sundiš milli Gręnlands og Svalbarša.

Aš mķnu mati og kannski einhverra annarra er žessi tilhneiging ķ fęrslu ķssins hluti af stęrri óvenjulegheitum sem stašiš hafa yfir frį sķšasta vetri sem lżsa sér ķ veikri Gręnlandshęš og sterkum lęgšargangi sušur meš Gręnlandi. Žaš ętti aš leiša til aukinna hlżinda austan Gręnlands og hlżnandi sjįvar allra nyrst ķ Atlantshafinu sem heldur aftur af hafķsnum žar. Aftur į móti žį safnast kuldinn fyrir nyrst ķ Kanada og vestur af Gręnlandi og streymir žašan sušur og veldur kęlingunni į Atlantshafinu, sušur af Gręnlandi. Einhverjir vilja reyndar kenna žį kęlingu viš hęgingu į Golfstraumi eša bręšsluvatni frį Gręnlandi. Ég vil hins vegar leyfa mér aš kalla žetta hvert annaš frįvik enda hefur hinn svokallaši NAO vķsir (North Atlantic Oscillation) veriš ķ sterkum jįkvęšum fasa mįnušum saman og reyndar sķšustu vetur einnig, sem lżsir sér einmitt ķ öflugri Ķslandslęgš meš öllu žvķ sem henni fylgir fyrir okkur.

samsett NAO+ 2018

Kortin hér aš ofan frį ClimateReanalyzer eru nokkuš dęmigerš fyrir žį stöšu en žau eru frį 30. įgśst sl. og sżna annarsvegar loftžrżsting og hinsvegar frįvik ķ sjįvarhita. Pķlurnar eru višbętur frį mér. Hér fyrir nešan mį sķšan sjį hvernig NAO-vķsirinn hefur žróast frį 1995 til 2018. Sveiflurnar hafa aukist frį žvķ sem var og jįkvęšur NAO-vķsir oršiš mun algengari en į įrunum 1995-2011, sem hefur sķn neikvęšu įhrif į sjįvarhita sušvestur af landinu, en velgir vel nyrstu noršurhöf viš Atlantshafiš. Żmislegt mį annars lesa śr myndinni eins og aš rauš tķmabil eru ekki vęnleg hér sušvestanlands en öllu skįrri noršaustanlands.

NAO 1995-2018


Hversu slęmt var sumariš ķ Reykjavķk?

Jį žaš er vķst engum blöšum um žaš aš fletta aš sumariš, sem hér telst til mįnašanna jśnķ til įgśst, var ekkert gęšasumar hér ķ Reykjavķk sem og almennt į sunnan- og vestanveršu landinu. Vešurgęšunum var reyndar mjög misskipt eftir landshlutum fram eftir sumri en žaš jafnašist heldur śt eftir žvķ sem į leiš meš nokkrum įgętis sólardögum sušvestanlands sķšasta mįnušinn. Til aš fį samanburš viš fyrri sumur žį kemur hér į eftir hin įrlega sumareinkunn sem er unnin upp śr mķnum eigin vešurskrįningum sem stašiš hafa frį įrinu 1986. Sumareinkunnin er tekin saman af mķnum eigin daglegu skrįningum į vešuržįttunum fjórum, sól, śrkomu, hita og vindi žar sem hver vešuržįttur leggur til 0-2 stig til vešureinkunnar sem getur žar meš veriš į bilinu 0-8 stig. Žegar mešaleinkunn allra sumardagana er reiknuš fęst śt sumareinkunn sem aš žessu sinni er 4,27 stig sem er ekki bara meš lökustu sumareinkunnum frį upphafi skrįninga heldur nęst lęgsta einkunnin sem ég hef gefiš žvķ ašeins sumariš 1989 stįtar af lęgri einkunn. Litlu munar žó į nżlišnu sumri og nokkrum öšrum misheppnušum sumrum svo sem įrin 1988, 1992, 1995 og 2013. Samanburšinn mį sjį į sśluritinu hér aš nešan.

Sumareinkunnir 86-18
Til višmišunar mį nefna aš mešaleinkunn allra skrįšra sumarmįnaša er um 4,75 stig. Allt žar fyrir ofan er žvķ nokkuš gott og mjög gott ef sumareinkunn nęr 5 stigum eins og geršist flest sumur į gęšatķmabilinu 2007 til 2012. Sumariš 2012 stįtar af bestu einkunninni en svo kom bakslagiš mikla 2013. Aftur nįšu sumrin sér smįm saman strik žar til nś ķ sumar aš allt fór ķ baklįs į nż.

Af einstökum mįnušum žessa sumars žį fékk jśnķ einkunnina 4,0 sem er lęgsta jśnķeinkunn sķšan 1992. Mįnušurinn var sį svalasti sķšan 1997, śrkomusamur og sólarstundir ekki fęrri sķšan 1914! Jślķ var litlu skįrri meš einkunnina 4,1 en ašeins 1989 stįtar af lakari jślķeinkunn. Heldur ręttist śr ķ įgśst sem fékk einkunnina 4,7 sem žżšir aš hann var mišlungsgóšur mįnušur ķ heildina. En žótt ręst hafi eitthvaš śr sumrinu er į leiš žį var heldur verra aš hinn slaki jśnķmįnušur tók viš aš mjög umhleypingasömum og gegnblautum maķmįnuši sem fékk ekki nema 3,5 ķ einkunn hjį mér sem er žaš lęgsta sem maķmįnušur hefur fengiš ķ mķnu einkunnakerfi.

Ķ samręmi viš annaš žį var sumariš žaš svalasta ķ Reykjavķk į öldinni og svipaš sumrinu 1995 aš hitafari. Meš žessu sumri mį alveg tala um aš um aš bakslag sé komiš ķ sumarvešurgęšin hér ķ Reykjavķk, allavega mišaš viš hin mjög svo hlżju og góšu sumur sem Reykvķkingar upplifšu mörg įr ķ röš fyrir nokkrum įrum. Kannski mį žó segja aš meiri breytileiki sé nś rķkjandi ķ sumarvešurgęšum sem allt eins mį lķta į sem afturhvarf til ešlilegs įstands. Svo mį ekki gleyma žvķ aš vešriš ķ Reykjavķk segir ekki til um vešriš į landinu öllu. Vešurgęšum getur veriš afar misskipt į landinu enda yfirleitt ekki gott aš vera įvešurs ķ hafįttunum aš sumarlagi.


Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband