Hafķstķšindi um hįvetur

Nś mį fara aš velta sér upp śr stöšu hafķssins į noršurslóšum en žar er żmislegt aš gerast žessa dagana. Um žetta leyti įrs er śtbreišsla hafķssins į noršurhveli ķ hįmarki eins og sést į mešfylgjandi lķnuriti sem sżnir įrstķšasveiflur ķ flatarmįli ķssins allt aftur til 1979. Žaš er ekki alveg hęgt aš fullyrša aš hįmarki vetrarins hafi veriš nįš en žaš ętti žó varla aš fara mikiš ofar en žarna sést.
Ķshaf 1979-2013

Vetrarhįmarkiš aš žessu sinni sętir reyndar engum sérstökum tķšindum og er ķ samręmi viš mörg sķšustu įr og bara lķtiš eitt lęgra en algengast var undir lok sķšustu aldar. Vęntanlega verša ekki róttękar breytingar į hafķsśtbreišslu aš vetraralagi į nęstu įrum jafnvel žótt eitthvaš hlżni. Žróunin į sumarlįgmarkinu er hins vegar öllu meira afgerandi og verulega fariš aš styttast ķ nślliš mišaš viš žaš sem įšur var. Sumariš ķ fyrra sló einmitt öll fyrri met meš afgerandi hętti eins og žarna sést. Ķ ofanįlag bętist svo aš ķsinn er žynnri en įšur sem aftur skżrir hvers vegna sķfellt meira brįšnar aš sumarlagi. Lķnuritiš er af sķšunni The Cryosphere Today.

Nęst koma hér tvęr yfirlitsmyndir ęttašar frį Bandarķska sjóhernum og sżna žęr śtbreišslu og įętlaša žykkt ķssins. Sś til vinstri er stašan žessa dagana en myndin til hęgri sżnir metlįgmarkiš ķ fyrra og allt žaš mikla opna haf sem žį myndašist. Eins og sést į vetrarmyndinni žį er ķsinn mun žykkari (og eldri) Amerķkumegin heldur en Sķberķumegin. Žykkasti ķsinn sleikir strendur Kanadķsku heimskautaeyjanna og er žar mun žykkari en į pólnum sjįlfum sem įtti ekki mjög langt ķ aš vera ķslaus sķšasta sumar. Myndina setti ég saman upp śr kortum sem finna mį į žessari sķšu: http://www7320.nrlssc.navy.mil/hycomARC/arctic.html en žar hęgt aš finna żmsar myndir aftur ķ tķmann og gif-hreyfimyndir.

Lįgmark 2012 / Hįmark 2013

 

Mikiš uppbrot į ķsnum undanfariš
Vegna hinnar miklu sumarbrįšnunar undanfarin įr og sérstaklega sķšasta sumar žį er sķfellt stęrri hluti ķsbreišunnar ungur ķs sem er mun viškvęmari en sį sem lifaš hefur og dafnaš įrum saman. Žetta hefur glögglega komiš ķ ljós nśna undanfariš žvķ undir lok febrśarmįnašar fór viškvęmur fyrsta įrs ķsinn aš brotna upp į stórum svęšum ķ Beuforthafi noršur af Alaska. Uppbrot ķssins į žessum slóšum er žó ekki endilega einsdęmi enda tengist žetta rķkjandi hringhreyfingu ķssins žarna undir enska heitinu Beufort Gyre sem hefur aš undanförnu fengiš ašstoš sterkra vinda og öflugrar hęšar nįlęgt noršurskautinu. Žeim sem fylgjast meš hafķsmįlum žykir žetta žó vera óvenju mikiš svona um hįveturinn. Hér mį reyndar nefna aš ég skrifaši einmitt bloggfęrslu um žaš žegar žetta geršist ķ fyrra, en žį var reyndar komiš fram ķ aprķl. Sjį: Ķsinn mölbrotnar į Noršur-Ķshafinu

ķsbrot mars 2013
Žetta mikla uppbrot og hreyfing sem komin er  į ķsinn gęti veriš vķsbending um hvaš ķ sé vęndum nęsta sumar. Žaš mun koma ķ ljós sķšar žvķ enn er žarna hörkufrost og sprungurnar eru fljótar aš frjósa į nż, žó ekki nįi žaš aš bęta fyrir skašann. Ķsinn er ekki eins fastur fyrir og įšur og žolir mun verr sterka vinda sem gerir hann viškvęmari fyrir sumarbrįšnun. Žaš kom reyndar ķ ljós sķšasta sumar žegar öflug lęgš rótaši upp ķ ķsbreišunni og įtti sinn žįtt ķ aš flżta fyrir met-sumarlįgmarkinu. Kannski fįum viš enn eitt metlįgmarkiš nęsta sumar og kannski nęr noršurpólinn žvķ aš vera tķmabundiš skilgreindur sem ķslaust svęši ķ fyrsta skipti sķšan menn fóru aš fylgjast svona nįiš meš heimskautaķsnum. Žetta veršur bara aš koma ķ ljós – žaš eru möguleikar ķ stöšunni en alls engin vissa.

- - - -

Ķ lokin fyrir žį sem treysta ekki bloggskrifum įhugamanna kemur hér ķtarlegra opinbert yfirlit frį Bandarķsku snjó- og hafķsmišstöšinni (NSIDC): http://nsidc.org/arcticseaicenews/

 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Magnśs Siguršsson

Alltaf gaman aš kķkja inn į sķšuna žķna Emil og sjį hvaš žś ert aš pęla. Ef mér skjöplast ekki žį var 1979 sķšast hafķs viš Ķsland og hafši hann žį ekki veriš viš landiš ķ 20 įr žar į undan. Į įrunum ķ kringum 1980 var mikiš talaš um hnattręna kólnun, jafnvel nżja ķsöld.

Helduršu aš žaš geti veriš aš žegar ķsinn brotnar svona upp aš vetrarlagi aš žį verši meiri hętta į rekķs og ž.m. hafķs viš Ķsland aš vorlagi?

Magnśs Siguršsson, 10.3.2013 kl. 09:01

2 Smįmynd: Emil Hannes Valgeirsson

Takk fyrr Magnśs, ég man sjįlfur ekki eftir ķskomu 1979 en žaš var žó eitt kaldasta vor hér viš land į sķšustu öld. Annars voru žaš nś eiginlega hafķsįrin kringum 1970 sem hęgt er aš tala um endurkomu hafķss, en žį nįši ķsinn jafnvel alla leiš aš austfjöršum. Sķšan hefur ekki veriš jafnmikill ķs sķšan nema aš stöku sinnum hefur ķsinn lagst aš noršurlandi. Žaš hefur hinsvegar veriš lķtiš um hafķs nś į sķšustu įrum.
Žessi ķs sem er aš brotna upp žarna į myndinni er mjög fjarri okkur og mun auk žess sennilega brįšna meira og minna ķ sumar. Žaš sem skiptir okkur mįli er hversu mikill ķs berst sušur meš Austur-Gręnlandsstraumnum en žaš ręšst af rķkjandi vindum og straumum. Mögulega mun eitthvaš dramatķskt gerast ķ žeim efnum ķ framtķšinni sem snśiš gęti žróuninni viš, hér į okkar slóšum.

Emil Hannes Valgeirsson, 10.3.2013 kl. 11:52

3 Smįmynd: Magnśs Siguršsson

Ķsinn lokaši siglingaleišinni fyrir Austfjöršum 1979 žannig aš um tķma žurftu togarar frį Neskaupstaš aš leita hafnar į Eskifirši, Norfjöršurin var fullur af ķs. Žar įšur voru įmóta hafķs į įrunum 1966-69 ef ég man rétt.

Magnśs Siguršsson, 10.3.2013 kl. 17:53

4 Smįmynd: Emil Hannes Valgeirsson

Hafķsįrin svoköllušu munu hafa byrjaš 1965 en ķsinn var ķ hįmarki 1968 og nįši žį sušur meš öllum Austfjöršum og jafnvel vestur fyrir Hornafjörš. Eftir 1970 hefur vęntanlega ekki borist mikill ķs aš Austfjöršum nema žį įriš 1979 samkvęmt žvķ sem žś segir og ętti ekki aš koma į óvart mišaš viš hversu kalt var žį. Ķ Reykjavķk var mešalhitinn ķ maķ 1979 ekki nema 2,3 stig og hefur aldrei męlst kaldari. Mešalhitinn ķ janśar og mars var um -4 stig og įriš žaš kaldasta į öldinni. Kannski ekki furša aš sumir hafi óttast yfirvofandi ķsaldarįstand.

Emil Hannes Valgeirsson, 10.3.2013 kl. 18:59

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband