Kalt eða meðalhlýtt ár í Reykjavík?

Það hefur legið nokkuð ljóst fyrir að árið í ár mun verða það kaldasta það sem af er öldinni hér í Reykjavík sem og víðar um landið. Sjálfsagt mun þetta verða eitthvað rætt þegar lokatölur liggja fyrir enda skýtur það nokkuð skökku við að hér á landi skulum við fá tiltölulega kalt ár á meðan hiti á jörðinni í heild hefur ekki mælst hærri en á þessu ári. En þá vaknar upp sú spurning hvað sé kalt ár svona yfirleitt og einnig hvort viðmiðunum breytist ef allnokkur hlý ár koma í röð? Hlýtt og kalt byggist alltaf á einhverjum viðmiðunum og sama má segja um ýmislegt stórt og smátt. Er til dæmis lágvaxnasti maðurinn í körfuboltaliði örugglega lágvaxinn?

Svo við nefnum tölur þá er líklegt  að meðalhitinn í Reykjavík verði nálægt 4,6 stigum (kannski 4,5 eða 4,7). Árið mun þó vera ofan við meðalhita viðmiðunartímabilsins 1961-1990 sem er 4,3 stig og mun því talið vera ofan meðallags í hita. En eins og við vitum þá er verið að miða við kalt tímabil sem var næstum 0,7 stigum kaldara en 30 ára tímabilið þar á undan sem hefur verið talið mjög hlýtt. Aftur á móti gæti þetta ár orðið næstum heilli gráðu kaldara en meðalhiti þessarar aldar sem inniheldur eiginlega ekkert nema hlý ár fram að þessu. Af þessu er ljóst að hitafar ársins 2015 í Reykjavík má skilgreina á ýmsan hátt eftir því hvað er miðað við eins og sést hér:

4,6°C Núverandi ár (?) 2015
4,3°C Núverandi 30 ára viðmiðunartímabil, 1961-1990
4,9°C Eldra 30 ára viðmiðunatímabil, 1931-1960
4,6°C Eldra+núverandi viðmiðunartímabil, 1931-1990 (60 ár)
4,9°C Síðustu 30 ár, 1985-2014
5,5°C Frá aldamótum, 2001-2014
2,9°C Kaldasta árið, 1979
6,1°C Hlýjasta árið, 2003

Það má sjá á þessari upptalningu að meðalhitinn 2015 stefnir í að vera nálægt meðalhita síðustu tveggja viðmiðunartímabila sem uppfærast á 30 ára fresti samkvæmt alþjóðastöðlum. Eða með öðrum orðum, meðalhitinn 2015 verður svipaður meðalhita áranna 1931-1990 sem inniheldur bæði kalt og hlýtt tímabil. Kannski væri því sniðugast í ljósi reynslunnar að miða við 60 ár en ekki 30 en samt þannig að viðmiðunartímabilið endurskoðist á 30 ára fresti. Þannig gæti næsta viðmiðunartímabil verið árabilið 1961-2020 og innihéldi þannig einnig hlýtt og kalt tímabil. Kem þessu hér með á framfæri þótt það sjálfsagt breyti engu.

Einnig má í ljósi reynslunnar gera tilraun til að skilgreina hvað sé kalt ár eða hlýtt, miðað við tölur úr Reykjavík. Það gæti litið út svona:

Mjög kalt ár: <–3,7°C
Kalt ár: 3,8–4,3°C
Meðalár: 4,4–4,9°C
Hlýtt ár: 5,0–5,5°C
Mjög hlýtt ár: 5,6°C–>

Samkvæmt þessu steinliggur árið 2015 í Reykjavík sem meðalhlýtt ár. En svo er það hinsvegar með hina margumtöluðu hlýnun jarðar. Ef hún er tekin með í reikninginn þá gæti skilgreiningin á því hvað sé hlýtt og hvað sé kalt tekið breytingum. Það er þó önnur saga en að mínu viti eiga hitameðaltöl ekki að taka tillit til framtíðarinnar enda ekki vitað hvað hún ber í skauti sér hvað sem öllum vísbendingum líður.