Hafísinn að koma?

Þessa dagana held ég að sé full ástæða til að fylgjast með hafísnum sem nálgast hefur landið síðustu misserin. Suðvestan- og vestanáttir hafa verið nokkuð tíðar milli Íslands og Grænlands en við þær aðstæður hleðst hafísinn upp út af Vestfjörðum í stað þess að streyma fram hjá landinu suður eftir austurströnd Grænlands eins og venjulega gerist þegar norðaustanáttin er ríkjandi. Í ofanálag sýnist mér talsvert af ís hafa borist út úr Norður-Íshafinu milli Grænlands og Svalbarða og áfram suður eftir með hvössum norðanáttum. Í næstu viku eru svo einhverjar norðanáttir í kortunum á Íslandsmiðum sem einnig hefur sitt að segja. Lægðargangur hefur verið verið mjög norðlægur síðustu vikur enda háþrýstisvæði ríkjandi suður af landinu. Til að snúa þessu við þurfa lægðirnar að ganga sunnar og norðaustan- og austanáttirnar að ná sér betur á strik hér hjá okkur. Ef það gerist ekki í bráð er komin ágætis grundvöllur að hafísvetri - sem getur verið spennandi á sinn hátt.

Ískort frá Norsku Veðurstofunni, gildir 27. nóvember.

Smærra kortið er á vegum Bandaríska sjóhersins. Þar má vísa í hreyfimynd sem sýnir þykkt og færslu hafíssins á gjörvöllum norðurslóðum síðustu 30 daga:

http://www7320.nrlssc.navy.mil/hycomARC/navo/arcticictn_nowcast_anim30d.gif

 

Kort yfir tíðni eldinga á jörðinni

Það er ekki oft sem fólk hrekkur upp við eldingar hér á landi eins og gerðist þegar háværri eldingu sló niður í loftnet á þaki Hótels Sögu í næsta nágrenni við mig hér í vesturbænum, eldsnemma í morgun. Mikið haglél gekk þá yfir en hávaðinn í eldingunni kom fram sem tvær öflugar sprengingar þétt á eftir hvor annarri án þessar þó að nokkrar drunur fylgdu með, sem skýrist kannski að því hversu nálægt eldingunni sló niður.

Ísland er afskaplega eldingalétt land. Að vetrarlagi verða eldingaveður gjarnar í mjög óstöðu éljalofti þegar kalt er í háloftunum eins og núna en einnig geta eldingar fylgt skörpum kuldaskilum eða kröftugu skúraveðri á sumrin. Aðra sögu er að segja um flest önnur byggð ból hér á jörðu. Í mörgum löndum eru svona atburðir daglegt brauð og fólk kippir sér lítið upp við að allt leiki á reiðiskjálfi vegna eldinga. Á heimskortinu hér að neðan sést tíðni eldinga á allri jörðinni en miðað er við fjölda eldinga á ári á hvern ferkílómetra. Um kortið þarf annars ekki að hafa mörg orð annað en að landið okkar (efst til vinstri) kemst varla á blað og erum við þar í ágætum félagsskap með Grænlendingum og mörgæsum Suðurskautslandsins.

 

Elding raskaði talstöðvarsambandi

Bogi og nýi veðurengillinn

Alltaf gaman þegar nýr veðurengill birtist á RÚV. Óvenju bjart er þó yfir þessum.

 

Flaug þotu í sumar en flytur nú veðurfréttir

Spáð í árshitann í Reykjavík

Hitafar ársins 2013 hefur verið dálítið sérstakt fram að þessu. Árið byrjað mjög hlýtt í Reykjavík og var meðalhiti fyrstu tvo mánuðina samanlagt sá hæsti sem mælst hefur frá 1964. Síðan hefur heldur sigið á ógæfuhliðina og enginn mánuður náð meðalhita síðustu 10 ára en samanlagt hefur meðalhitinn frá því í mars verið nálægt kalda viðmiðunartímabilinu 1961-1990. Meðalhitinn í nýliðunum október var 4,2°C sem er rétt undir þessu kalda meðaltali. Allir mánuðir síðan í mars hafa líka verið kaldari en sömu mánuðir í fyrra. 

En hvert stefnir? Verður árið 2013 skilgreint sem kalt ár í Reykjavík eða verður það nálægt meðallagi - mun það jafnvel flokkast sem hlýtt ár miðað við meðallag þegar allt kemur til alls? Þá er líka spurning hvaða meðaltal á að miða við. Á að miða við allra síðustu ár eða lengra tímabili? Núverandi viðmiðunartímabil 1961-1990 er ekki gott því það hittir allt of illa á kalda tímabilið illræmda og síðustu 10-12 ár eru það hlý að varla er hægt að stóla á að þau hlýindi haldi áfram ótrufluð. Til að skoða þetta nánar koma hér hitameðaltöl nokkurra tímabila.

4,31°C  mv. 1961-1990 (núverandi 30 ára viðmiðunartímabil)
4,74°C  mv. 1931-2012 (öll ár frá 1931)
4,83°C  mv. 1983-2012 (síðustu 30 ár)
4,95°C  mv. 1931-1960 (hlýja 30 ára tímabil 20. aldar)
5,54°C  mv.  2003-2012 (síðustu 10 ár)

Til að skilgreina hvað mætti kalla hlýtt ár, út frá útreikningum hér að ofan, mætti alveg miða við töluna 5,0 og segja að allt fyrir ofan það sé hlýtt. Meðalhlýtt ár gæti síðan verið á bilinu 4,3–5,0 en allt þar fyrir neðan gæti því flokkast sem kalt. Alvöru köld ár í Reykjavík fara síðan vel niður fyrir 4 stig en kaldast var árið 1979 þegar meðalhitinn var ekki nema 2,9 stig. Mjög hlý ár nálgast 6 stigin og það allra hlýjasta var árið 2003 sem náði 6,1 stigi.

Hvert stefnir árshitinn 2013?
Það sem af er ári er meðalhitinn í Reykjavík 5,8 stig og tveir vetrarmánuðir eftir. Það þýðir samkvæmt mínum útreikningum og viðmiðunum að:

- ef hitinn þessa síðustu tvo mánuðina verður í samræmi við viðmiðunartímabilið 1961-1990, þá endar árshitinn í 4,88 stigum - eða 4,9°C sem væri þá í mjög góðu meðallagi en um leið fyrsta ár aldarinnar sem ekki er hlýtt.

- ef hitinn þessa síðustu tvo mánuðina verður í samræmi við meðaltal síðustu 10 ára, þá endar árshitinn í 5,07 stigum - eða 5,1°C sem er svipað og árið 2005 og myndi sleppa inn sem enn eitt hlýja árið á þessari öld.

- ef hinsvegar hitinn verður í algjörum toppi þannig að báðir mánuðirnir jafni hlýjustu mánuðina frá 1930 (6,1°C nóv. 1945 og 4,5°C des. 2002) þá nær meðalhitinn að hífa sig upp í 5,7°C sem væri vissulega mjög hlýtt en um leið afskaplega ólíklegt.

- ef síðan ekkert nema fimbulvetur væri framundan þannig að báðir mánuðirnir jöfnuðu köldustu mánuðina frá 1930 (-1,9°C nóv 1996 og -3,7°C des 1973) þá félli meðalhiti ársins niður í 4,3°C sem reyndar er sami árshiti og á viðmiðunartímabilinu 1961-1990 – eða hinu opinbera meðaltali. En það er nú reyndar líka afskaplega ólíklegt.

Miðgildið í þessum útreikningum er 5,0 stig. Væri það hlýtt ár, kalt eða í meðallagi? Það fer eftir viðmiðunum. Kannski má telja ágætt úr þessu ef meðalhitinn í Reykjavík nær yfirleitt 5 stigum í ljósi þess hve hlýja suðræna loftið hefur verið gjarnt á að halda sig annarstaðar en hjá okkur síðustu mánuði enda skiptir ekki litlu máli hvaðan loftið yfir okkur kemur.

Þetta var svokölluð veðurnördabloggfærsla.