Rýnt í gömul og ný mánaðarmeðaltöl

Nú mun ég halda áfram þeirri súlna- og talnaleikfimi sem ég stundaði á síðasta ári en að þessu sinni ætla ég að skoða mánaðarmeðalhita í Reykjavík síðustu 10 ára og bera saman við tvö fyrri 30 ára viðmiðunartímabil. Hið fyrra eru gömlu hlýindin 1931-1960 og hið síðara er kalda meðaltalið 1961-1990 sem um leið er núverandi opinbert viðmiðunartímabil. Rauðu súlurnar standa fyrir síðustu 10 ár.
Til hægri eru fjórar súlur sem standa fyrir ársmeðalhita tímabilanna. Það er farið að styttast í að næsta 30 ára viðmiðunartímabil taki gildi en það mun taka mið af árunum 1991-2020. Græna súlan allra lengst til hægri sem segir til um hvernig staðan á því er nú, þegar 24 ár eru liðin af því tímabili.

En þá er að skoða myndina. Þar má sjá að meðalhiti síðustu 10 ára er um 0,5 stigum hærri en meðalhiti hlýja 30 ára tímabilsins og 1,2 stigum hærri en meðalhiti kalda tímabilsins. En það leggst þó mismunandi á mánuðina. Mestu munar um hlýnunina fyrstu tvo mánuði ársins en auk þess er þá lítill munur er á hlýju og köldu 30 ára meðaltölunum. Síðustu 10 ár hafa svo áfram vinningin allt fram í ágúst en mjög litlu munar reyndar í maí. Kalda meðaltalið 1961-1990 er auðvitað oftast kaldast en hefur þó betur í febrúar gagnvart gömlu hlýindunum. Síðustu fjóra mánuði ársins er lítill munur á gömlu og núverandi hlýindunum, en munurinn sem þó er, er nútímanum í óhag. Greinilega hefur ekki verið mikið um hlýindi í október síðustu ár. Mætti kannski tala um sóknarfæri þar?

Nú mætti spyrja hvers vegna síðasti þriðjungur ársins (berjamánuðirnir) hafi ekki hlýnað umfram gömlu hlýindin. Ég kann ekki svarið við því, né heldur á því hvers vegna fyrstu tveir mánuðir ársins eru svona hlýir nú, miðað við gömlu hlýindin. Miðvetrarhlákur hafa oft gert vart við sig á síðustu árum en að sama skapi hefur oft haustað snemma með köldum norðanáttum undanfarin ár. Annars verður að hafa í huga að 10 ár er ekki mjög langt tímabil til viðmiðunar. Næstu 10 ár verða örugglega líka öðruvísi á einhvern hátt.

Það er heldur ekki alveg öruggt að næsta 30 ára viðmiðunartímabil (1991-2020) verði hlýrra en gamla hlýindatímabilið (1931-1960) þótt það sé á góðri leið. Næsta 30 ára tímabil verður allavega ekki eins hreint hlýindatímabil og það fyrra enda munar talsvert um árin 1992-1995 þegar árshitinn var að burðast við 4 gráðurnar. Árið 1995 var reyndar síðasta kalda árið í Reykjavík en þá var meðalhitinn ekki nema 3,8 stig.
- - - -

Þetta er auðvitað birt með fyrirvara um að rétt sé reiknað (sem ég reikna með að sé) en tölurnar til grundvallar eru af vef Veðurstofunnar.

Athugasemdir

[Torfi Stefánsson (IP-tala skráð) 13.1.2015 kl. 21:52]

Já, það er greinilega ekkert að hlýna núna frá hlýindaárunum 1931-1960. Eru fullyrðingar veður- og loftslagsfræðinga um hið gagnstæða þá kannski fyrst og fremst lobbýismi til að fá meira fjármag til rannsókna þeirra á loftlags"breytingum"? 

[Emil Hannes Valgeirsson, 13.1.2015 kl. 22:58]

Það má auðvitað túlka þetta að vild en ég treysti mér þó ekki að taka undir þetta með lobbýismann.

Meðalhiti síðustu 10 ára og raunar það sem af þessari öld er um hálfri gráðu yfir hlýja meðaltalinu 1931-1960. Munurinn á meðalhita síðustu 10 ára og meðalhitanum 1991-2014 er líka þó nokkur og sýnir hversu mikið hefur hlýnað frá síðasta áratug síðustu aldar. Við sjáum svo til hvernig nýja 30 ára meðaltalið (1991-2020) endar. Það gæti þokast eitthvað upp en það gæti líka endað mjög nálægt "hlýja meðaltalinu" ef næstu ár verða kaldari en verið hefur.

[Ö. Jónasson (IP-tala skráð) 14.1.2015 kl. 10:31]

Ég tel að við séum að upplifa það hér á landi sem kallast svæðisbundin kólnun (Regional Cooling), en það er margt sem bendir til þess.  Þetta er þróun sem hófst upp úr 2010/2011.

 Þessi áratugur er kaldari en áratugurinn 2001-2010.

• Veðurfarið og loftslag á síðasta áratug var þannig að sumrin voru sólrík og hlý, en veturnir mildir og snjólitlir.

• Á þessum áratug hafa sumrin verið vætusöm og sólarlítil, og veturnir kaldir og snjómiklir.

• Jöklar á Íslandi eru hættir að hopa upp úr 2012 og eru farnir að vaxa á ný.

• Skaflinn í Gunnlaugsskarði í Esjuhlíðum er hættur að hverfa, t.d. hvarf hann ekki árin 2013 og 2014.

• Heyskapur hefur gengið verr hin síðari ár en á árnunum 2001-2010, dilkar eru rýrari og uppskera almennt lakari undanfarin ári, t.d. kartöfluuppskera.

• Sjórinn við landið er kaldari á þessum áratug en á áratugnum á undan.

Því miður held ég að tilgáta mín um svæðisbundna kólnum á því svæði sem Ísland tilheyri, sé staðreynd, og að yfirstandandi áratugur verði veðurfarslega dapur.

Veðurfar núna er annað og verra en á árunum 2001-2010 sem voru veðurfarslega (og efnahagslega) góð ár með hlýjum og sólríkum sumrum og mildum og snjólitlum vetrum.  Sá veðurfarslegi raunveruleiki virðist vera liðinn.

 

Veðurfar hefur líka breyst frá því sem var.  Hér áður fyrr skipti oftar um verðurfar/veðurkerfi, en nú undanfarin ár hefur sama veðurfar/veðurkerfi verið ríkjandi í langan tíma í einu, t.d. langvinnar austanáttir í einhverja mánuði sem svo skiptir yfir í t.d. langvarandi suðvestanáttir við vætu eins og verið hafa undanfarin sumur.
Segja má þar að leiðandi að veðurfar sé orðið meira fyrirsjáanlegt en áður fyrr.   Við vitum t.d. út frá reynslu síðustu ára, að þær norð-austægar áttir sem verið hafa ríkjandi hér yfir vetrarmánuðina, munu víkja með vorinu fyrir suðvestanlægum áttum, sem verða svo ríkjandi yfir sumarmánuðina.

[Brynjólfur Þorvarðsson, 14.1.2015 kl. 11:04]

Þakka þér enn fyrir að halda úti fróðlegu bloggi, Emil.

Langaði að benda þér á þessa grein í tenglsum við fyrri færslu þína um hlýindi fyrir nokkrum þúsund árum. Þetta eru skemmtilegar pælingar sem njóta vaxandi fylgis þótt enn séu þær ekki "mainstream":

http://skepticalscience.com/Just-when-did-humans-first-start-affecting-the-climate.html

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 14.1.2015 kl. 17:24]

Bestu þakkir fyrir góða grein EH. Það er að renna upp fyrir mönnum ljós - óðahlýnunin margumrædda hefur reynst vera tálsýn og nú er byrjað að kólna aftur.

Enn fremur er ljóst að öll loftkastalasmíðin um meint ofuráhrif CO2 á hlýnun jarðar hefur verið afsönnuð - náttúrulegar sveiflur er málið.

[Emil Hannes Valgeirsson, 14.1.2015 kl. 18:55]

Já menn mega túlka þetta með sínum hætti, en hvort það sé að kólna eða hlýna núna, kemur í ljós. Eitt af allra hlýjustu árum hér á landi s.l. 100 ár er þó bara rétt að baki.

[Ö. Jónasson (IP-tala skráð) 15.1.2015 kl. 13:38]

Þó að árið 2014 hafi átt að hafa veri sérlega hlýtt, fannst mér það ekkert sérlega hlýtt.

Sumarið hér s/v-lands fannst mér svalt og sólarlítið enda vætusamt, og hitinn fór sjaldan yfir 13 stig, og aldrei yfir 20 stig.
Hæsti hiti sumarsins var ekki nema 23 stig, norður á Húsavík, en sumarhiti hér á landi hefur oft farið hærra en þetta.

Hvernig stóð þá að því að þetta var með allra hlýjustu árum sem hér hafa komið?

[Emil Hannes Valgeirsson, 15.1.2015 kl. 14:02]

Af hverju árið 2014 var svona hlýtt? Nánar um það í þessari færslu:

http://emilhannes.blog.is/blog/emilhannes/entry/1566165/

[Ö. Jónasson (IP-tala skráð) 15.1.2015 kl. 16:11]

Áhugaverð samantekt hjá þér, Emil um veðrið á síðsta ári.

Ég ætla að vona að veðrið verði mjög tilbreytingaralausst allt næsta sumar, þ.e. endalaus sól og hlýindi, og ekki myndi ég gráta það þó að ekki kæmi dropi úr lofti allt næsta sumar.