Tíðindi eða tíðindaleysi af hafísnum

Það er svo sem engin sérstök ástæða til að skrifa um hafísinn núna nema þá helst vegna þess að eitthvað af ís er farið að nálgast Vestfirði. Það er þó varla neitt til að tala um enda um að ræða ísdreifar af gisnum nýmynduðum ís sem hafa hrakist hingað. Þann 19. nóvember var ísinn um 44 sjómílur NV af Straumnesi (skv. Veðurstofu) og hefur færst eitthvað nær í vestanáttinni nú um helgina. Næsta lægð gæti hinsvegar hrakið ísinn eitthvað til baka og svo er bara að sjá til. Þetta er allavega ekkert efni í hafísvetur enn sem komið er, til þess þarf ýmislegt að gerast og þá helst suðlægar og þar með frekar hlýjar vindáttir sem trufla flæði íssins á hans hefðbundinni suðurleið meðfram Grænlandsströndum. Það er einmitt að hluta til skýringin á nærveru hans út af Vestfjörðum þessa dagana en framboðið úr norðri hefur þó auðvitað einnig sitt að segja.

Kortið hér að ofan er að grunni til frá Bandarísku snjó- og hafísmiðstöðinni NSIDC og sýnir útbreiðslu íssins á gjörvöllum Norðurhjara þann 20. nóvember. Meginísbreiðan á samkvæmt þessu dálítið í land að Vestfjörðum þótt einhver reytingur hafi gert sig heimakomin á Vestfjarðamiðum. Það má þarna sjá meðalútbreiðslu íssins þennan almanaksdag merkta inn með rauðgulri línu. Samkvæmt því er ísinn alveg í meðallagi austur af Grænlandi og þar með ekki frásögum færandi. Útbreiðslan er þó heldur yfir meðallagi vestur af Grænlandi og er þar nokkuð snemma á ferð. Hinsvegar er frávikið mest í Barentshafinu þar sem útbreiðslan er langt undir meðallaginu sem miðast við 1981-2010, reyndar er þetta ekkert mjög óvenjulegt frávik miðað við síðustu ár en þarna hefur reyndar verið mjög hlýtt upp á síðkastið. Ísinn á líka enn eftir að ná að Beringssundi þarna uppi á myndinni og er einnig undir meðallaginu þar. Eftir því sem líður á veturinn mun útbreiðslan auðvitað aukast talsvert fram í febrúar/mars en þó ekkert endilega hér við land nema vindar í Grænlandssundi taki upp á einhverju sérstöku.

Myndin hér að ofan er úr fórum Bandaríska sjóhersins og segir svipaða sögu nema hér er þykktin sýnd. Helsti fengur af því er að þarna sést vel ísinn sem lifði af bráðnun síðasta sumars en allt þetta fjólubláa er ís sem myndast hefur nú í haust enda er það þynnsti ísinn. Sá ís mun auðvitað aukast og þykkna næstu mánuði og eitthvað af þykkari fjölæra ísnum mun berast lengra suður með Grænlandi - vonandi án viðkomu hér á landi.

Svo er bara eitt eftir en það er að skoða útbreiðslulínurit frá Bandarísku snjó- og hafísmiðstöðinni. Þarna er svo sem ekkert að frétta. Útbreiðslan þann 20. nóvember er mjög áþekk síðustu 10 árum - eða álíka lítil. Útbreiðsla öll árin sem sýnd eru þarna er vel undir meðallaginu. Þetta er reyndar ekki árstíminn sem mikill munur er á útbreiðslu íssins milli ára enda er þetta eiginlega ekki árstíminn til að vera með miklar bollaleggingar með hafísinn.

 

 

Athugasemdir

[Gunnar Th. Gunnarsson, 22.11.2015 kl. 04:03]

"Samkvæmt því er ísinn alveg í meðallagi austur af Grænlandi og þar með ekki frásögum færand", segir þú.

Ég hefði haldið, miðað við allt heimsendatalið í dómsdagsspámönnum, þá væru þetta töluverðar fréttir. 

[Brynjólfur Þorvarðsson, 22.11.2015 kl. 08:30]

Takk fyrir góða grein eins og alltaf Emil. Að ísinn sé í meðallagi á einum svæði á þessum árstíma hefur auðvitað afskaplega lítið að segja, hvorki um ástand hafíss í heild né framtíðarhorfur.

Útbreiðsla hafíss er víst í c.a. 4. sæti yfir minnstu útbreiðsluárin, hefur hægt á sér eftir nokkuð hraða byrjun og er að nálgast í 3. sæti miðað við árstíma. 

Um þetta virðast allar heimildir sem ég finn meira og minna sammála, nema á einu línuriti hjá DMI se virðist sýna 2015 með nokkuð meiri ís en öll 10 árin á undan (http://ocean.dmi.dk/arctic/old_icecover.uk.php)

Annað línurit hjá DMI (sem þeir segja byggt á nýrri nálgun) er hins vegar nær því sem aðrir eru með (http://ocean.dmi.dk/arctic/icecover.uk.php)

Þú hefur kannski einhverja góða skýringu á muninum á þessu eina línuriti frá DMI og öðrum?

[Emil Hannes Valgeirsson, 22.11.2015 kl. 11:48]

Hvað sem líður "heimsendatali" þá erum við ekki alveg komin á þann stað að meðalástand á afmörkuðum svæðum sé frásögum færandi. Það er þó alltaf ástæða til að fylgjast með ísnum á okkar svæði. Austur-Grænlandsstraumurinn er eiginlega eins og stútur á stórri trekt og þar streymir hafís í gegn svo lengi sem hafís er að finna í Norður-íshafinu. Það er þó misjafnt eftir vindum hversu mikið sullast þar í gegn. Þetta sést ágætlega á miðjumyndinni en hún sýnir líka ágætlega ástand íssins og það hversu lítið er eftir af raunverulega þykkum ís (yfir 3m).

Línuritið (http://ocean.dmi.dk/arctic/old_icecover.uk.php) frá DMI sem sýnir meiri ís núna en sl. 10 ár, er eldri útgáfa þar sem eftirfarandi er tekið skýrt fram: "Please notice, that the sea ice extent in this plot is calculated with the coastal zones masked out. To see the absolute extent, go to this page."  Línuritið segir því ekki alla söguna. Hef reyndar tekið eftir því að umrætt danska línurit hefur undnafarið verið nokkuð vinsælt hjá þeim sem mikið eru fyrir að sína fram á að hafísinn sé meiri en efni standa til.