Tilraun til útskýringar á El Nino

Veðurfyrirbærið El Nino er nú í algleymingi á Kyrrahafinu og farið að setja sitt mark á veðurfar víðsvegar um jörðu beint og óbeint. Þetta er El Nino að stærstu gerð en þó á eftir að koma í ljós hvort um sé að ræða stærri slíkan atburð en áður hefur þekkst. Meðalhiti jarðar er þó kominn upp í hæstu hæðir. 2015 var það heitasta á jörðu sem mælst hefur hingað til og ekki útlit fyrir annað en að árið 2016 verði álíka hlýtt eða jafnvel heitara.

El Nino fyrirbærið einkennist af hlýnandi yfirborðssjó við miðbaugsvæði Kyrrahafsins, einkum þó á því mið- og austanverðu eins og sést á myndinni sem sýnir áætluð hitafrávik frá því sem eðlilegt telst vera. Hitaaukning yfirborðssjávar getur þannig verið yfir þremur stigum í öflugu El Nino ástandi eins og nú er. 

En hvaðan kemur þessi hiti? Ýmsar skýringarmyndir er hægt að finna í netheimum um eðli El Nino og köldu systurinnar La Nina. Sjálfum finnst mér margar þeirra flækja hlutina frekar en að skýra út eðli þeirra og þá sérstaklega hvernig stendur á allri þessari hlýnun yfirborðsjávar á svæðinu - eða kólnun ef svo ber undir. Til að reyna að bæta úr því hef ég föndrað mínar eigin skýringarmyndir sem ég held að séu ekki svo vitlausar þó þær segja kannski ekki alveg alla söguna. Best er þá að byrja á myndinni sem sýnir hvernig hið venjulega ástand er og einnig það kalda í leiðinni.

Hið venjulega ástand á miðbaugssvæði Kyrrahafsins einkennist af uppstreymi kalds djúpsjávar undan ströndum Ameríku og því er sjórinn þar yfirleitt kaldari en hann væri annars. Uppstreymið er drifið áfram af ríkjandi austanvindum (staðvindum) sem blása yfir gjörvallt Kyrrahafið vegna lágs loftþrýstins Asíumegin og hæðarsvæðis Ameríkumegin. Hlýi sjórinn safnast því fyrir Asíumegin og hækkar þá yfirborð sjávar lítillega. Mikil úrkoma fylgir lægðarsvæðunum í Asíu en mun þurrara er í háþrýstisvæðinu við Ameríku. Þannig er ástandið þarna yfirleitt en þegar þrýstingsmunurinn eykst enn frekar færist meiri kraftur í kerfið, austanáttin færist þá enn í aukana og kalda uppstreymið að sama skapi sem kælir yfirborðssjóinn enn meir. Sé kuldafrávikið þannig nógu mikið er hægt að tala um kalt La Nina ástand sem hefur hnattræn áhrif til kælingar. En þá er það El Nino:

 

Hið hlýja El Nino ástand sem kemur upp á nokkurra ára fresti er hinsvegar mun rólyndislegra á miðbaugssvæði Kyrrahafsins en ætla mætti af öllum afbrigðilegheitum sem það er talið eiga sök á víðsvegar um jarðarkringluna. Þarna hefur þrýstingsmunur í austri og vestri lækkað mjög og staðfasta austanáttin varla nema svipur hjá sjón eða alveg horfin og vindar jafnvel farnir að blása frá Asíu til Ameríku. Þar með er ekki neitt lengur sem togar upp kalda djúpsjóinn undan ströndum Ameríku þannig að sá kólnunarþáttur er ekki lengur til staðar. Hitinn jafnast einnig vegna þess að hlýsjávarbungan við Asíu leitar til baka í rólegheitum. Stigsmunur er svo á því hversu afgerandi þetta er en talað er um El Nino ástand ef hitahækkunin á ákveðnu svæði þarna nær tilteknu lágmarki. Eins og gengur þá stuðlar El Nino að þurrkum í Asíu og Ástralíu og gjarnan einnig skógareldum en hins vegar tekur að rigna meir en góðu hófi gegnir Ameríkumegin. Hér hjá okkur eru áhrifin þó óljós en ef eitthvað er þá getur El Nino frekar stuðlað að einhverri kólnun á meðan hann varir.

Af þessu má sjá að hið hlýja El Nino eins og nú er uppi er stöðugra og hæglátara ástand en venjulegt ástand svo ekki sé talað um La Nina sem rótar upp kalda sjónum í enn meira mæli. El Nino stuðlar hinsvegar að minni blöndun kalds djúpsjávar og hlýrri yfirborðssjávar sem stuðlar að aukinni hlýnun á svæðinu og hækkar meðalhita jarðar, enda ekki tilviljun að meðalhiti jarðar setur iðulega nýtt met nú á dögum þegar El Nino ástandið kemur upp.

Þar með held ég að komið sé nóg af útskýringum þótt auðvitað mætti segja ýmislegt fleira. Það má líka koma fram að þetta eru áhugamannapælingar enda er ég bara sjálfmenntaður heimilisveðurfræðingur eins og ég hef kallað mig. Þetta er þó ekki skrifað í algeru heimildarleysi og má þar til dæmis vísa í grein frá NOAA sem er einskonar veðurstofa þeirra í Bandaríkjunum: El Niño/Southern Oscillation (ENSO) Technical Discussion

 

Ekkert lát á El niño

Athugasemdir

[Helgi Armannsson (IP-tala skráð) 6.1.2016 kl. 07:41]

HAARP: Secret Weapon Used For Weather Modification

http://www.globalresearch.ca/haarp-secret-weapon-used-for-weather-modification-electromagnetic-warfare/20407

[Þorkell Guðbrands (IP-tala skráð) 6.1.2016 kl. 20:04]

Sæll, gleðilegt nýtt ár með þakklæti fyrir fróðlega pistla á liðnum árum.

Var að velta fyrir mér með "jólabarnið", El Nino, hvort það sé algerlega rökrétt að tala um það sem veðurfyrirbæri? Mér segja fróðir menn að þetta sé frávik hafstrauma, sem hafi svo áhrif á veðurfar, þannig að grunnorsökin sé í hafinu. La Nina, sé svo aftur kaldur straumur, sem hafi annarskonar áhrif. Er þetta misskilningum minn?

[Emil Hannes Valgeirsson, 6.1.2016 kl. 22:50]

Sæll Þorkell og gleðilegt ár.

Ég held að það megi alveg tala um þetta sem veðurfyrirbæri þótt sjórinn sé í hinu stóra aðalhlutverkinu. Stundum er líka talað um El Nino fyrirbærið og La Nina fyrirbærið til að gera ekki upp á milli sjávar og andrúmslofts. Hvað það er sem upphaflega veldur er kannski ekki auðvelt að segja til um enda sveiflast Kyrrahafið gjarnan úr einu ástandi til annars til skiptist. Það er þó breytileiki í staðvindunum sem ræður því hvort yfirborðssjórinn hlýnar eða kólnar. Þegar staðvindarnir veikjast þá hlýnar sjórinn undan ströndum Mið- og Suður-Ameríku því þá kemur kaldi sjórinn ekki upp og svo er öfugt ástand þegar La Nina ræður ríkjum, eins og ég reyni að útskýra í pistlinum. Mælikvarðinn á styrk El Nino og La Nina er þó sjávarhitinn og því má segja að ástand sjávar segi í raun til um hvort þessi kerfi séu til staðar hverju sinni eða ekki.