Þunnildislegur hafís í Norðurhöfum

Miðað við hversu hlýtt hefur verið í vetur á norðurslóðum, má velta fyrir sér hvort komið sé að tímamótum og hvort nýr áfangi sé framundan í hnignandi hafísbreiðunni í Norður-Íshafinu. Sennilega er þó ekki tímabært að skapa einhverjar væntingar eða örvæntingar í þessum málum, en nú sem aldrei fyrr, finnst mér full ástæða til að fylgjast vel með afkomu hafíssins þegar sumarbráðnunin hefst.

Ég ætla að byrja hér á samsettri mynd frá hafísdeild Dönsku Veðurstofunnar sem sýnir hvernig hitinn norðan 80°N hefur verið (rauð lína) miðað við meðalhita (græn lína) allt aftur til ársbyrjunar 2016. Frostmarkið er sýnt sem blá lína og eins og sést þá skríður hitinn þar rétt yfir um sumarið en annars er kvarðinn til vinstri í Kelvin. Í allan vetur hefur hitinn á svæðinu verið hátt yfir meðallaginu og var það reyndar lengst af í fyrravetur einnig. Topparnir í vetur hafa hinsvegar verið afgerandi nema reyndar smá kuldakast fyrir nokkrum dögum þegar fimbulfrostið fór niður í það vera bara venjulegt á þessum slóðum.

Þegar frostið er ekki meira en þetta, gerist það náttúrulega að þykknun hafíssins verður minni en venjulega yfir vetrartímann og þess er farið gæta í mælingum og í tölvuútreikningum sem áætla þykkt íssins. Sjálfsagt spilar fleira en lofthitinn inn í. Með hlýjum lægðum úr suðri berst líka hlýr og saltur sjór norður í íshafið.

Kortin hér að neðan sýna þykkt íssins og eru unnin útfrá tölvulíkönum, sem við gerum ráð fyrir að séu ekki mjög fjarri sanni. Kvarðinn lengst til hægri er í metrum. Bæði kortin gilda 2. mars, 2016 er til vinstri en 2017 til hægri og eru þau frá Bandaríska sjóhernum.

Breytingin milli ára er nokkuð greinileg. Samkvæmt 2017-kortinu hægra megin er nú mun minna af ís sem er yfir 3 metrum á þykkt. Slíkan ís hefur venjulega verið að finna í Beaufort-hafi norður af Kanada og Alaska en sá þykki ís beið reyndar mikið afhroð síðasta sumar. Ísinn er einnig mjög þunnur norður af Beringssundi milli Alaska og Síberíu. Ekki er ástandið betra inn af Barentshafinu þar sem margar hlýjar lægðir hafa gert usla í vetur. Þungamiðja ísbreiðunnar er hinsvegar að þessu sinni norður af Grænlandi og Svalbarða og þaðan er stutt í Fram-sundið þar sem ísinn lekur í gegn samkvæmt venju og berst síðan suður með austur-Grænlandi. Ekki er þó mikið um hafís hér við land núna. Allt lítur þetta frekar illa út fyrir hafísinn, hvað sem okkur finnst um það.

Það má líka taka annað samanburðarár. Hér að neðan eru borin saman með sama hætti árin 2012 og 2017. Myndin til vinstri sýnir, sem sagt, ástand íssins í marsbyrjun 2012, en sumarið þar á eftir er frægt fyrir mestu bráðnun sem orðið hefur á ísnum yfir sumartímann og skilaði af sér lágmarksmeti í útbreiðslu sem stendur óhaggað enn. Miðað við ástandið í dag er varla hægt að segja annað en að það lágmarksmet geti farið að vara sig í sumar. Segi ekki meir í bili.

- - -

Reyndar eitt til viðbótar, kl 15:30: Línuritið hér að neðan, sem unnið er úr nýuppfærðum gögnum frá Piomas, sýnir stöðuna á rúmmáli íssins miðað við síðustu ár. Rauða línan sýnir að árið 2017 er þarna vel undir öðrum árum sem eru til viðmiðunar og hefur verið þannig það sem af er ári. Ef sama neikvæða frávikið helst næstu mánuði má velta fyrir sér hversu mikið verður yfirleitt eftir af ísnum í lok september. En best að hafa alla fyrirvara þar á. Ýmislegt gæti gerst í millitíðinni

 

Athugasemdir

[Ómar Ragnarsson, 4.3.2017 kl. 17:34]

Á gervitunglamynd, sem Einar Sveinbjörnsson sýndi í sjónvarpinu í gærkvöldi, var áberandi hvernig Grænlandssund er íslaust alveg upp undir Blosservilleströndina Grænlandsmegin. Ég minnist þess þegar ég flaug á FRÚnni yfir sundið í nóvember um síðustu aldamót, og í þeim mánuði er ísinn yfirleitt mun minni en á útmánuðum, En samt var komið að honum áður en komið var út á mitt sundið og hann margfalt meiri en nú. 

[Sveinn Arngrímsson (IP-tala skráð) 6.3.2017 kl. 18:08]

Þetta er áhugaverð samantekt hjá þér Emil. En ég er nokkuð hissa á því hversu mikið ósamræmi eru milli mælinganna sem þú ert hér að vísa í og Dönsku veðurstofunnar (dmi.dk). Myndin sem þú færð með því að smella hér...

http://ocean.dmi.dk/arctic/icethickness/images/FullSize_CICE_combine_thick_SM_EN_20170305.png

sýnir ekki svona mikið frávik. Hefurðu nokkuð útskýringar á því?

[Emil Hannes Valgeirsson, 7.3.2017 kl. 12:47]

Það getur reyndur verið eitthvað misræmi í gangi þegar kemur að þykkt íssins og heildarrúmmáli enda erfiðara að eiga við það heldur en útbreiðsluna. Kortin og línuritin fyrir þykktina sem ég er með og líka þetta frá Dönsku veðurstofunni eru byggð á tölvulíkönum en ekki beinum mælingum á ísþykkt þótt slík gögn séu sjálfsagt líka notuð. 

Hinsvegar eru til gögn sem eru eingöngu byggð á beinum gervitunglamælingum (CryoSat) sjá hér: http://www.cpom.ucl.ac.uk/csopr/seaice.html Kortið þar sýna ágætis samsvörum við kortin sem ég birti en það er þó erfiðara að bera þau saman við fyrri ár. Þau staðfesta þó þunnan ís almennt, nema norður af Grænlandi og litlu svæði norður af Kanadísku heimskautaeyjunum.