Hitað upp fyrir bræðslusumarið (óviðjafnanlega?)

Sumarið er framundan á norðurslóðum með tilheyrandi bráðnun á ísbreiðunni. Miðað við hvernig liðinn vetur hefur verið þá finnst mér alveg óhætt að gæla við þann möguleika að minni hafís verði þar í lok sumars en áður hefur sést á vorum dögum. Það sem helst skiptir máli er að nýliðinn vetur var óvenju hlýr þarna upp frá sem þýðir að hafísinn náði ekki að þykkna eins mikið og hann gerir venjulega yfir vetrartímann. Í samræmi við það þá hefur útbreiðsla hafíssins verið með allra minnsta móti í allan vetur. Staðan í fyrravor gaf reyndar einnig vissar væntingar um að sumarið 2016 gæti orðið einstakt bræðslusumar. Lágmarksútbreiðslan í fyrra setti þegar til kom engin met en var þó í 2.-3. sæti ásamt árinu 2007 og ógnaði ekki lágmarksmetinu frá árinu 2012. Nú er hinsvegar spurning hvað gerist. Er komið að nýju metári og munum við sjá íslausan Norðurpól á 90°N? Áður en lengra er haldið kemur hér línurit yfir hafísútbreiðslu, frá Bandarísku snjó og hafísmiðstöðinni með smá tilfærslum frá mér.

Á línuritinu sést hvernig útbreiðsla íssins á norðurslóðum er þessa dagana miðað við 10 árin á undan ásamt meðalútbreiðslu áranna 1981-2010. Dökkblái ferillinn stendur fyrir árið 2017. Útbreiðslan núna er með minna móti samkvæmt þessu en þó ekki einstök. 2016 ferillinn var afgerandi lægstur í maí og hélt þeirri forystu fram í júní þegar draga tók úr bráðnuninni. Árið 2012 er táknað með grænni brotalínu og kemur vel fram hversu afgerandi lágmarkmetið frá því ári er, þrátt fyrir að vetrarútbreiðslan hafi þá verið talsverð. Sjálfur hef ég svo bætt við myndina blárri línu sem er mín tillaga eða spádómur um það hvernig málin gætu þróast í sumar. Sjálfsagt nokkuð glannalegt því greinilega er ég að tala um mestu bráðnun, eða lægsta lágmarki, sem sést hefur á vorum dögum, og ég leyfi mér það enda er ég bara heimilislegur áhugamaður á þessu sviði.

En sjáum nú til, eitthvað gæti gæti ég haft fyrir mér í þessu. Það er ekki bara hlýr vetur sem spilar inn í því dreifing íssins skiptir líka máli. Til að skoða þykktardreifingu íssins eru kortin frá Bandaríska sjóhernum afar skýr og góð, og vonandi eitthvað að marka þau. Hér að neðan ber ég saman tvö slík kort, annarsvegar frá maí 2017 og hinsvegar maí 2016.

Á kortinu frá því í fyrra sést stór rauðgul skella með allt að 4ra metra þykkum ís á hafsvæði norður af Kanada og Alaska. Enga slíka þykkt er hinsvegar að finna á kortinu í nú ár nema mjóa rönd norður af Kanadísku heimskautaeyjunum og Grænlandi. Ísinn núna er einnig mjög þunnur norður af Síberíu eins og fjólublái liturinn er til vitnis um. Hinsvegar er meiri og þykkari ís að finna nú í ár við Svalbarða og þar um kring. Þetta skiptir allt máli upp á framhaldið og er til vitnis um að ísinn hefur í vetur verið að leita í áttina að Atlantshafinu þar sem hann mætir hlýrri sjó. Aukin útbreiðsla þar er því alls ekkert heilbrigðismerki enda á ísinn við Svalbarða ekki afturkvæmt í ísmassann í norðri. Talsvert streymi af sæmilega þykkum ís virðist líka vera suður með Grænlandi og þar bíður hans heldur ekkert annað en að bráðna í sumar.

Það sem gerist á næstu vikum og mánuðum er að ísinn mun að venju hörfa nokkuð örugglega þarna í Norður-Íshafinu. Opið haf er þegar farið að éta sig inn um þunnan ís frá Beringssundi milli Alaska og Síberíu og stutt er í opnanir á svæðum norður af Síberíu. Ísinn á Hudson-flóa mun hverfa að venju sem og allur ísinn kringum Baffinsland og vestur af Grænlandi. Hvernig staðan verður svo í september í ár mun koma í ljós. Á kortunum hér að neðan eru borin saman septemberlágmörk ársins 2016 og metársins 2012 sem var raunar alveg einstakt bræðslusumar. Ég veit það ekki. Kannski er fullsnemmt að vera að spá nýju meti, en sjáum til. Ætli maður taki ekki stöðuna aftur eftir mánuð.

- - -

Þykktarkortin eru fengin héðan: https://www7320.nrlssc.navy.mil/hycomARC/arctic.html
Línurit og fróðleikur frá NSIDC: http://nsidc.org/arcticseaicenews/

 

Athugasemdir

[Ómar Ragnarsson, 20.5.2017 kl. 14:12]

Fyrir nokkrum árum kallaði gegn og fróður maður mig afsíðis og sýndi mér hrollvekjandi nýjar myndir af hraðvaxandi ís í Íshafinu. Fullyrti með tilvitnun í þau "pottþéttu vísindalegu gögn" og fleiri svipuð, að það vær að skella á Ísöld. 

Skoðanabræður hans töluðu á netinu um "hratt kólnandi lofthjúp jarðar." 

Ef það var rétt, sem þessi menn héldu þá fram, væri ísöldin nyja þegar skollin á. 

Fyrir nokkrum dögum birti Jón Magnússon svipuð gögn í bloggpistli og vísar öllu tali um hlýnun á bug, - hún sé aðeins tímabundin við El Ninjo.

Og hann og aðrir tala um 40 þúsund fífl í París.

Það sem ruglar myndina er fyrirbæri sem fjallað var um í dönskum sjónvarpsþætti, sem ég tók og útvikkaði og gerði hálfíslenskan 1998, - sú staðreynd, að tært leysingavatn frá bráðnandi hafís og Grænlandsjökli er léttara en saltur sjór Golfstraumsins, mætir honum á mótum Norður-Atlatnshafs og Íshafsins, og flýtur yfir hann, með þeim afleiðingum að Golfstraumurinn sekkur niður sunnar en áður, og streymir með hafsbotnum til suðurs.

Enn í dag er bent á að þetta geti kallað fram kólnun veðurfars í norðvestanverðri Evrópu á sama tíma og lofhjúpurinn hitnar annars staðar á jörðinni.  

[Emil Hannes Valgeirsson, 20.5.2017 kl. 16:55]

Það má alltaf finna eitthvað á hverjum tíma sem rökstyður kólnun og jafnvel hraðvaxandi ís á Norður-Íshafinu. Viðmiðanir skipta þar mestu máli.

Varðandi hafísinn í norðri þá var sumarið 2007 algert tímamótaár vegna þess hversu mikið af ísnum bráðnaði, en öll ár eftir það hefur sumarlágmarkið farið langt undir meðalútbreiðslu áranna 1981-2010, samanber línuritið. En ísinn jókst eitthvað aftur næstu árin á eftir 2007 og þá var auðvitað talað um að ísinn væri að aukast en ekki að minnka.

Síðan kom sumarið 2012 með nýju lágmarksmeti sem sló bráðnun sumarsins 2007 rækilega við þannig að nýtt viðmið var sett. Aftur var talað um að hafísinn væri að aukast á árunum eftir 2012 enda gerði hann það vissulega. Í fyrrasumar, 2016, endaði sumarlágmarkið þó á svipuðum stað og tímamótaárið gamla, 2007, en það sætti auðvitað ekki sömu tíðindum. Hvort að nýtt lágmarksmet verður sett í ár veit maður svo sem ekki. Hins vegar er alveg öruggt að ísinn er ekki í góðu ástandi núna.