Aš loknu hafķsbręšslusumri

Sumariš er bśiš į noršurslóšum sem žżšir aš samkvęmt venju er hafķsinn farinn aš myndast į nż eftir hiš įrlega lįgmark ķ śtbreišslu. Į nęstu mįnušum žegar myrkriš leggst yfir og frosthörkur aukast mun Noršur-Ķshafiš frjósa stranda į milli allt žar til nęsti višsnśningur veršur ķ lok vetrar. Hafķslįgmarkiš į hverju įri er stór višmišunarpunktur į įstandi hafķssins hverju sinni og oft vķsaš ķ žaš ķ żmsum tilgangi žegar loftslagsmįlin ber į góma. Ef hafķsinn er óvenju lķtill ķ sumarlok er žaš aušvitaš tališ vera ótvķrętt merki um afleišingar hnattręnnar hlżnunar en ef ķsinn er óvenju mikill žykir žaš af öšrum vera ótvķrętt merki um yfirvofandi kólnun žvert į žaš sem išulega haldiš į lofti.

En hver er žį stašan nśna? Hefur ķsinn aš aukist eša minnkaš frį žvķ ķ fyrra? Svariš er aš ķsinn hefur aukist lķtillega sķšan į sama tķma ķ fyrra, ekki bara hvaš śtbreišslu varšar heldur lķka varšandi heildarrśmmįl, en er samt ennžį lasburša mišaš viš žaš sem žekktist hér į įrum įšur. Sjįlfur įtti ég reyndar von į meiri brįšnun en raunin varš, enda sķšasti vetur óvenju hlżr og skilaši af sér minni ķs en įšur, bęši varšandi śtbreišslu og rśmmįl. En hvaš um žaš. Į lķnuritinu (eša spakettķflękjunni) hér aš nešan sést hvernig hafķsśtbreišslan hefur žróast nś ķ įr mišaš viš önnur įr frį upphafi nįkvęmra gervitunglamęlinga įriš 1979 (unniš śt frį lķnuriti Bandarķsku snjó- og ķsmišstöšvarinnar, NSIDC.

NSIDC linurit 1979-2017

Įriš 2017 er žarna teiknaš meš dökkblįrri lķnu og žótt žaš sjįist ekki vel er lįgmarkiš ķ įr žaš 8. lęgsta. Ķsinn varš minnstur žann 13. september, 4,6 milljón km2 og smekksatriši hvort žaš sé mikiš eša lķtiš. Žróunin į įrinu var žannig aš fyrstu mįnušina var ķsinn oftast minni en įšur hefur męlst. Brįšnunin var hinsvegar frekar hęg į vormįnušum en įriš var žó meš ķ botnbarįttunni langt fram eftir sumri uns verulega tók aš hęgja į brįšnuninni upp śr mišjum įgśst. Sennilega réš žetta hęga start töluveršu um framhaldiš en annars var sumariš į Noršur-Ķsafinu ekkert sérlega hlżtt og vindar ekki hagstęšir. Boriš saman viš önnur įr žį var meiri ķs ķ sumarlok 2014, 2013 og 2009 auk žess sem meiri ķs var öll įrin fyrir 2007. Įriš 2012 heldur sinni ótvķręšu stöšu varšandi metlįgmarkiš en fara žarf aftur til įrsins 1980 til aš finna mesta ķsinn um sumarlįgmark enda voru žį ašrir tķmar meš mun žykkari og meiri ķs heilt yfir.

Til aš sjį žetta betur hef ég tekiš saman ķ eina mynd lįgmarksśtbreišslu fjögurra įra, ž.e. mesta og minnsta ķsinn viš sumarlįgmark (1980 og 2012), einnig er žarna fulltrśi mešalįstandsins (2000) og svo stašan nś į dögum (2017). Hér mį lķka benda į aš žótt ķsinn nśna sé žetta meiri en įriš 2012 žį bendir blįleitur litatónnin til žess aš ķsinn sé frekar gisinn og veikluleigur į stórum svęšum alveg inn aš mišju. Ķsinn į sjįlfum pólnum ętti žvķ aš vera frekar žunnildislegur enda er almennt mun minna um gamlan og žykkan ķs nśna mišaš viš žaš sem įšur var.

Sumarlįgmörk 1980, 2000, 2012 og 2017

Hvaš framhaldiš įhręrir žį veit aušvitaš enginn hvernig žaš veršur. Eins og įstandiš hefur veriš į ķsnum sķšustu 10 įrin žį er alltaf möguleiki į miklu hruni ķsbreišunnar aš sumarlagi og tvö öflug bręšslusumur ķ röš gętu hugsanlega fęrt ķsbreišuna um sumarlok undir 1 milljón km2 markiš sem gjarnan er notaš sem skilgreining į svo til ķslausu Noršur-Ķshafi. Öflug bręšslusumur eins og 2007 og 2012 hafa hinsvegar ekki komiš upp tvö sumur ķ röš. Žvķ hefur frekar veriš öfugt fariš meš kaldari įrum į eftir hlżjum.

Stundum er rętt um siglingaleišir į Noršur-Ķshafinu. Eins og oftast į sķšustu įrum er noršausturleišin noršur fyrir Sķberķu įgętlega opin. Noršvesturleišin noršur fyrir Amerķku er hins vegar ekki ķslaus enda almennt mun erfišari žótt einhver skip hafi fariš žar ķ gegn sķšustu vikur meš ašstoš ķsbrjóta. Hér gęti lķka spilaš inn ķ eitt atriši sem ég hef ekki séš mikiš fjallaš um en žaš var hinn mikli sótreykur sem barst yfir svęšiš vegna mikilla skógarelda ķ Kanada og byrgši fyrir sólu ķ įgśstmįnuši. Mistriš sem žessu fylgdi barst jafnvel hingaš til Ķslands og hefur sjįlfsagt haft sitt aš segja aš varšandi lokasprettinn ķ hafķsbręšslusumrinu žarna į Kanadķsku heimskautasvęšunum. MODIS-myndin hér aš nešan er frį 16. įgśst, einmitt frį žvķ svęši,

Reykur Kanada

- - - -

Best aš lįta žetta duga ķ bili. Meš žessari fęrslu eru 10 įra bloggskrif aš baki og allsendis óvķst hversu duglegur ég verš hér eftir. Dżršardagar mbl-bloggsins eru vķst löngu lišnir og fįir sem skrifa hér lengur nema žį helst eldri borgarar og stöku sérvitringar. Ekki aš žaš sé eitthvaš verra enda fęrist ég óšum nęr žvķ sjįlfur aš teljast til slķkra ef ég er geri žaš ekki nś žegar hvaš seinni skilgreininguna varšar. Góšar stundir.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband