Hafísstaðan í Norðurhöfum

Hámarksútbreiðsla hafíssins að vetrarlagi er að baki á norðurslóðum og ísinn farin að bráðna á jaðarsvæðum ísbreiðunnar. Á næstu vikum og mánuðum mun útbreiðsla íssins halda áfram að dragast saman með hækkandi sól uns hinu árlegu lágmarki verður náð í september, eins og vera ber. Af útbreiðslu íssins nú í ár er það að segja að hún hefur yfirleitt verið sú minnsta eða við það minnsta miðað við fyrri ár eða frá því nákvæmar útbreiðslumælingar hófust árið 1979. Ekki munar þó miklu frá síðustu tveimur árum og reyndar fór vetrarhámarkið í ár örlítið hærra en í fyrra. Engin vafi er hinsvegar á að árið 2016 státar að minnstu útbreiðslunni að vorlagi og það nokkuð afgerandi þótt sú forysta hafi ekki haldist út sumarið. Útbreiðslan að vetrar- og vorlagi segir þó ekki allt, samanber árið 2012 þegar vetrarútbreiðslan var við það mesta síðustu ár en sumarlágmarkið það afgerandi lægsta sem þekkt er. Spurningin er svo hvernig árið í ár þróast.

Línuritið hér að ofan er ættað frá bandarísku snjó- og hafísmiðstöðinni NSIDC og sýnir, eftir smá áherslubreytingar frá mér, útbreiðsluþróun hafíssins frá árinu 2012 en gráa línan er meðalútbreiðsla áranna 1981-2010.

Á heimasíðu sömu aðila má finna nýjustu útbreiðslukort af hafísnum hverju sinni. Þann 20. apríl var útbreiðslan eins og hér er sýnd. Sjá má granna gula línu sem markar meðalútbreiðslu áranna 1981-2010 en miðað við það meðallag eru ekki stór frávik á þeim svæðum sem snúa að Atlantshafinu þótt víðast sé útbreiðslan undir meðallaginu. Til dæmis má sjá að lítill hafís er núna á Grænlandssundi ólíkt því sem oft var áður á þessum árstíma.

Tvö svæði hef ég merkt við sérstaklega á Kyrrahafshliðinni. Á Beringshafi er mesta frávikið nú um stundir en þar hefur raunar verið mjög lítill hafís í allan vetur. Þetta mun víst vera minnsti hafís sem vitað er um á þeim slóðum og skýrist væntanlega af suðlægum vindum þar. Þetta gæti haft sitt að segja fyrir bráðnun í sumar inn af Beringssundi og gefið bráðnun þar visst forskot miðað við fyrri ár. Svo er það Okhotskhaf sunnan Kamtsjatkaskaga en þar hefur verið talsverður ís í vetur sem getur skýrst af Síberíukuldum sem leitað hafa út á hafssvæðið. Okhotskhaf er talið með í útbreiðslumælingum þótt það sé alveg úr tengslum við Norður-Íshafið. Ísinn þarna er væntanlega þunnur og mun hverfa alveg í sumar.

Liðinn vetur á norðurslóðum hefur verið nokkuð dæmigerður fyrir allra síðustu ár og hefur einkennst af talsverðum hlýindum yfir Norður-Íshafinu. Aftur á móti hafa verið þrálátir kuldapollar á meginlöndunum, sérstaklega í Kanada og eitthvað í Síberíu. Bandaríkin og Evrópa hafa síðan fengið sína skammta inn á milli. Væntanlega mun ísinn á Hudsonflóa í Kanada duga eitthvað lengur fram á sumar en venjulega sem afleiðing af Kanadakuldum. Stundum er talað um þetta sem eitthvað nýtt "norm" þ.e. kuldarnir vilja leita meira suður sem afleiðing af hlýnandi heimskautasvæðum. Þetta má sjá á þessu útflatta hitafarskorti fyrir alla jörðina, sem sýnir hitann sem frávik frá meðallagi síðustu 180 daga. Greinilegt er hvar hlýindin eru mest en þau hlýindi náðu hinsvegar ekki alveg suður til Íslands að þessu sinni.

- - - -

http://nsidc.org/arcticseaicenews/
https://www.esrl.noaa.gov/psd/map/clim/glbcir_rnl.shtml