Um daginn og veginn - aðallega þó veður og umhverfi

Svo við snúum okkur fyrst að veðrinu þá gætum við verið að upplifa hér í Reykjavík, fyrsta almennilega rigningarsumarið síðan árið 1984. Kannski er ég full svartsýn á þessum rigningardegi en fram að þessu hefur allavega verið frekar sólarlítið og blautt í borginni og spáin ekki góð svo langt sem séð verður. Þeim mun betra gæti þá orðið fyrir norðan og austan. Talandi um það, þá datt mér í hug í tilraunaskyni að skrá niður veðrið á Akureyri þennan mánuð með sama hætti og ég hef gert fyrir Reykjavík árum saman. Vefur Veðurstofunnar dugar vel til þess að fylgjast með veðrinu fyrir norðan þó ég sé ekki á staðnum. Samanburðinn má svo birta í bloggpistli eftir næstu mánaðarmót. Fram að landsynningsslagviðrinu í dag, 5. júní, hefur Reykjavík reyndar tekið góða forystu í veðurgæðum hvað svo sem verður.

Ég veit ekki hvort ég muni skrifa lúpínupistil þetta sumar eins og ég hef stundum gert. Ég skrifaði þó í athugasemd um daginn hjá útivistarbloggaranum SigSig að ég væri bæði á móti lúpínu og skógrækt. Ég vissi að búast mætti við neikvæðum viðbrögðum við svona viðhorfum enda kallaði einhver mig blómafasista og taldi mig ekki vilja sjá neitt nema eyðisanda. Almennt er ég á því að það sé ekki okkar hlutverk að reyna að fegra náttúruna auk þess sem náttúruleg fagurfræði er æði afstæð. Íslensk náttúra eins og hún er, án lúpínu og tilbúinna skóga, þykir afar sérstök og er óneytanlega eftirsóknarverð meðal erlendra ferðamanna.

Auðvitað verður þó ekki lifað í þessu landi öðruvísi en að raska náttúrunni hér og þar. Það þarf jú að byggja hús og leggja vegi. Við framleiðum rafmagn með því að virkja náttúruöflunin og því rafmagni þarf að koma til skila. Þrjú stór álver hafa verið reist og þau gera sitt fyrir þjóðarbúið en spurning er hvenær nóg er komið. Ekki síst ef hagnaðurinn verður að miklu leyti til utan okkar hagkerfis. Sjálfum finnst mér þrjú álver alveg rúmlega nóg en til þess að bæta því fjórða við þarf feiknamikið rask á náttúrunni og næstum gjörnýtingu á þeirri virkjanlegu orku sem hægt er að afla, með sæmilegu móti. Nokkuð sérstakt er hvernig Hengilssvæðið var virkjað og stórlega raskað án umræðu á sínum tíma og sér ekki fyrir endann á neinu þar.

Hugmyndir hafa verið kynntar sem snúast um það að skapa "wá-móment" með tilheyrandi raski á náttúrunni. Annarsvegar er það göng ofaní Þríhnjúkagíg sem hingað til hefur verið dulmagnað og nánast ófært ginningargap og magnað sem slíkt. Ef þetta á að verða 100 þúsund-manna ferðamannastaður er um allt annað að ræða. Fólk kæmi þarna í mörgum bílum og rútum, því er holað ofan í jörðina svo það geti sagt wá í smástund og svo aftur upp í rútu. Svipað og eiginlega öllu verra gæti átt sér stað í Esjunni ef þar á koma kláfur alla leið upp sem er auðvitað heilmikið mannvirki. Þangað upp er meiningin að lyfta upp öðrum 100 þúsundum árlega ef ekki fleirum. Sjálfsagt langar mörgum að komast upp á Esju en geta það alls ekki. Með útsýnismannvirki og jafnvel veitingastað ofaná Esju væri verið að skerða mjög upplifun þeirra sem ganga á fjallið á eigin fótum. Aðalmálið er þó að þarna er verið að bæta við einhverju aðskotadóti í náttúruna bara svo að fólk geti sagt wá! - og farið svo niður aftur. Reyndar ekki víst að allir segi wá! í þokunni sem gjarnan er upp á Esju. Spurning hinsvegar hversu margir ákveði að fara á flakk á Esjutoppi bara til að láta bjarga sér rammvilltum eða í sjálfheldu eins og gerist nógu oft nú þegar.

Erfitt getur verið að verða sér úti um gott brauð í stórmörkuðum. Flest álitlegu brauðin eru svo fínlega niðurskorin að maður verður af þeirri ánægju að geta skorið sjálfur og smurt sér væna þykka sneið með góðri ostsneið ofaná. Þau sem hinsvegar eru óskorin eru gjarnan mjög svo aflöng og gefa bara af sér einhverjar smásneiðar eða að þau eru nánast hnöttótt og gefa af sér risavaxnar sneiðar um miðbikið. Já það getur stundum verið vandlifað.

Einn góðan veðurdag sunnan Hafnarfjarðar.

Athugasemdir

[Sigurður Þór Guðjónsson, 5.7.2013 kl. 18:11]

Þessi júlí byrjar alls staðar mjög illa en mest fyrir norðan. Hann þolir enn engan samanburð við júní. 

[Emil Hannes Valgeirsson, 5.7.2013 kl. 22:34]

Byrjunin myndi ég segja að væri svona upp og ofan í Reykjavík en afleit á Akureyri.

Hinsvegar fær dagurinn í dag í Reykjavík ekki eitt einasta stig á mínum skala. Í júlí hefur það ekki gerst síðan þann 15. júlí 2006.

[Páll Þór Jónsson (IP-tala skráð) 7.7.2013 kl. 11:06]

Takk fyrir skemmtilega pistla.

Ég er enginn aðdáandi lúpínu og kerfils. En mér finnst við stundum gleyma að landið er og hefur verið ein rjúkandi rúst vegna hörmulegrar meðferðar okkar á því í gegnum aldirnar. Þannig að þó við hjálpum aðeins til við endurreisn er að minnsta kosti hugmyndarinnar virði. Eða er það ekki rörsýn að telja landið einstakt í fegurð sinni, eyðimörkin hreina, er ekkert annað en berangur gerður af okkur mönnunum. Að gera hellinn aðgengilegan ferðamönnum finnst mér frábær hugmynd, eins góð og kláfurinn á Esjuna er vond. En þetta er smekksatriði. Umhverfisvernd sem miðar að því að viðhalda aldagamalli skemmdarstefnu er einkennileg.

[Emil Hannes Valgeirsson, 7.7.2013 kl. 16:27]

Ég þakka athugasemdina Páll.

Ég er á því að auðnirnar og berangurinn hafi nú bara öðlast ákveðinn þegnrétt í gegnum aldirnar þó hann sé afleiðing af búsettu okkar. Við þurfum allavega ekki að líta svo á að við þurfum endilega að græða allt upp með öllum tiltækum ráðum eins og fljótt og auðið er. Allra síst með innfluttum ofurplöntum. Landið mun sjá um að græða sig upp sjálft með tíð og tíma ef við umgöngumst landið með varfærni, ekki síst með hóflegri sauðfjárbeit. Reyndar sé ekki betur en að gróður sæki fram víða um land, ekki síst hér suðvestanlands þar sem víða er að vaxa upp samfelldur trjá- og kjarrgróður. En berangur og eyðimerkur búa líka yfir sinni fegurð sem ég er hræddur að fari framhjá mörgum skógræktarsinnanum. Við þurfum ekkert að skammast okkur fyrir auðnirnar og landinu sjálfu er alveg sama.

[Sveinn Atli Gunnarsson, 8.7.2013 kl. 23:53]

Það er ekki sjálfgefið að uppgræðsla landsins þurfi að fara fram með innfluttum plöntum, þó þær geti gert gagn einhvers staðar. Mér þykir t.d. merkilegt að sjá Esjuna núna, þar sem hluti hennar einkennist af Kerfli og Lúpínu og það þykir mér persónulega ekki gera ásýnd Esjunnar fallegri.

[Emil Hannes Valgeirsson, 10.7.2013 kl. 00:23]

Það er allavega athyglisvert að sjá hvernig kerfillinn yfirtekur lúpínubreiðurnar í Esjuhlíðum. Útkoman er mjög einsleitt gróðurfar sem kannski mun einhverntíma þróast yfir í trjálendi, sem sjálfsagt hefði gerst hvort eð er - án lúpínu og kerfilsins.