Kólnunarpælingar

Það er nokkuð ljóst að árið í ár verður töluvert kaldara en árið í fyrra hér á landi. Þarf svo sem ekki að koma á óvart þar sem árið 2014 var afar hlýtt og næst hlýjasta árið í Reykjavík. En þessi mikli munur á hitafari fyrrihluta þessara tveggja ára er þó nokkuð merkilegur og verður sífellt merkilegri á meðan ekki sér fyrir endann á svalri veðráttu.

Línuritið hér að neðan er unnið eftir elda línuriti frá mér þar sem borin er saman þróun heimshitans og Reykjavíkurhitans frá því upp úr aldamótunum 1900. Með því að setja núllið í heimshitalínuritinu við 4,5° í Reykjavíkurhitanum eins og ég geri, má sjá hvernig árshitinn í Reykjavík hefur sveiflast vel upp og niður fyrir heimsmeðaltalið sem á sama tíma hefur stigið hægt upp á við, með lítilsháttar varíöntum. Þannig hafa flest árin frá 2001 verið nokkuð yfir heimshitanum og á síðasta ári var jákvæða frávikið 0,8 stig. Frávikið var þó heldur meira á hlýjustu árunum kringum 1940 á enda var heimshitinn þá lægri. Á kuldaskeiðinu seinni hluta síðustu aldar voru flest árin vel undir heimsmeðaltalinu, mest árið 1979.

Það má spá aðeins í þessa tölu +0,8 sem árið 2014 var yfir heimsmeðaltalinu. Ef ársmeðalhitinn 2015 í Reykjavík endaði í 4,4 stigum þá væri það sambærilegt neikvætt frávik frá heimshitanum, eða -0,8 stig. Hvoru tveggja ætti að vera jafn eðlilegt eða óeðlilegt miðað við stöðu heimshitans, með þeim fyrirvara að heimshitinn rjúki ekki upp úr öllu valdi á þessu ári.

Mesta kólnun á milli ára?

Það er auðvitað allt of snemmt að spá fyrir um árshitann í Reykjavík en ef áfram verður með kaldara móti þá er árshiti upp á 4,4 stig ekki ólíkleg niðurstaða. Það yrði þá kaldasta árið síðan 1995 og auðvitað það langkaldasta það litla sem af er öldinni. Það væri þó yfir opinbera meðalhitanum í Reykjavík 1961-1990 sem enn er oftast miðað við (4,3°C). Ef 4,4°C yrði niðurstaðan þá yrði kólnun milli árana 2014 og 2015, -1,6 stig sem er meiri kólnun milli ára en áður hefur komið upp hér í Reykjavík, frá 1900 að minnsta kosti. Mesta kólnun hingað til milli tveggja ára er -1,5 stig, frá 1978 til hins ofursvala árs 1979.

Það er svo sem ekkert nýtt að hitinn sveiflist talsvert milli ára, en þessi umskipti nú eru ansi mikil í ljósi þess hve stöðugur hitinn hefur verið hér undanfarið. Hlýindaskeiðið um miðja síðustu öld einkenndist einmitt af miklum sveiflum. Árshitinn í Rvík árið 1941 var 5,9 stig en var síðan 4,4 stig tveimur árum seinna, sem er niðursveifla upp á 1,5 stig. Það gerðist aftur á móti á tveimur árum en ekki á einu ári eins og í fljótu bragði mætti ætla af myndinni. Sömu sögu er að segja um 1964 til 1966 þegar einnig kólnaði um 1,5 stig á tveimur árum.

Við vonum auðvitað að kólnunin 1978-1979 muni eiga metið sem lengst. Ef á annað borð er keppt í því. Hið jákvæða er þó, að eftir því sem 2015 verður kaldara, þeim mun líklegra er að nýtt hlýnunarmet verði slegið í framhaldinu. Núverandi hlýnunarmet sýnist mér vera +1,3 stig, milli árana 1986 og 1987. Það mætti kannski fara að vara sig eftir þetta ár enda ekkert sem segir að hlýindi séu að baki þótt gefið hafi á bátinn.

 

Athugasemdir

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 9.6.2015 kl. 22:52]

Örstutt athugasemd Emil H. Valgeirsson.

"Hið jákvæða er þó, að eftir því sem 2015 verður kaldara, þeim mun líklegra er að nýtt hlýnunarmet verði slegið í framhaldinu."

Jóhann Sigurjónsson, forstjóri Hafrannsóknarstofnunar, segir að kaldari sjór nú sé mögulega fyrirboði þess að Ísland gæti verið að ganga inn í kaldsjávarskeið þó of snemmt sé að spá til um það með vissu. 

http://www.ruv.is/frett/kaldsjavartimabil-gaeti-verid-a-naesta-leiti

Kaldsjávarskeið er ávísun á kuldaskeið á Íslandi.

[Emil Hannes Valgeirsson, 9.6.2015 kl. 23:36]

Já ég er meðvitaður um hvað menn segja og fylgist ágætlega með. Það eru reyndar liðin rúm 6 ár síðan ég skrifaðu fyrst bloggfærslu um AMO og áratugasveiflur í Atlantshafinu þannig að mér kemur ekkert á óvart að það geti kólnað hér á ný. 

http://emilhannes.blog.is/blog/emilhannes/entry/818347/

En hvort þetta sé stóra kólnunin eða tímabundið bakslag verður að koma í ljós. Það voru talsverðar hitasveiflur innan hlýindakaflans árin 1925-1965 þannig að það er ekkert gefið í þessu. En það má alltaf leyfa sér smá bjartsýni, hvort sem hún er raunhæf eða ekki.