Reykjavíkurhiti í kubbamynd

Árið 2015 hefur nú fengið sinn sess í kubbamyndinni sem ég gerði á sínum tíma og hef uppfært síðan. Nú liggur fyrir að meðalhiti liðins árs í Reykjavík var 4,5 stig en þó munaði eiginlega hárbreidd að 4,6 stig næðust. Það er vissulega nokkuð undir meðalhita síðustu 10 ára og kaldasta ár aldarinnar það litla sem liðið er af henni. Hinsvegar er þetta 0,2 stigum yfir 30 ára viðmiðunartímabilinu frá 1961-1990 sem var jú reyndar kalt tímabil.

Á kubbamyndinni sést að talan 4,5 hefur tekið forystuna sem algengasti meðalhitinn í Reykjavík frá upphafi 20. aldar og er þar í félagsskap með árum sem ýmist tilheyra köldum og hlýjum tímabilum. Árið 2015 er því bara hvert annað miðlungsár hvað hita varðar. 52 ár eru hlýrri og 53 ár eru kaldari samkvæmt eins aukastafs nákvæmni. Væntanlega hefði það gert aðeins betur með tvegga aukastafa nákvæmni - sem sennilega væri þó meiri nákvæmni en óvissa milli tímabila býður upp á. Kannski má þó segja að árið hafi verið í slöku meðallagi í ljósi vaxandi hlýinda svona almennt.

Það er nú orðið klassískt að velta fyrir sér hvort farið sé að kólna hér hjá okkur. Það má vel vera og í raun ekki ólíkleg í ljósi þess hversu hlýtt hefur verið frá aldamótum. Árabilið 2001-2014 var einstaklega hlýtt hér, jafnvel þótt hlýnun jarðar sé tekin með í myndina. Það að við fáum ár sem er næstum heilli gráðu kaldara en meðalhiti síðustu 14 ára en þó ekki kaldara en 4,5°C, sýnir í raun hversu hlýtt hefur verið frá aldamótum. Og eins og ég sagði síðast þegar ég birti svona kubbamynd, fyrir þremur árum, þá er alls ekki hægt að stóla á að þessi áratugur verði hlýrri en sá síðasti enda stefnir ekkert sérstaklega í það nú þegar hann er hálfnaður.

En svo er bara spurning með 2016. Kemur loksins almennilega kalt ár? Ef "loksins" skyldi kalla.

Athugasemdir

[Gunnar Heiðarsson, 10.1.2016 kl. 10:04]

Sæll Emil og þakka þér fyrir marga og skemmtileega pistla um veðurfar.

Viðmiðun við meðaltal einhverra ára er auðvitað mælieining um hvort hægt sé að tala um kulda eða hita í veðri. En möðaltal og meðaltal getur verið sem svart og hvítt, allt eftir því hvaða tímabil er valið.

Hvers vegna eru alltaf notuð árin 1961 til 1990 sem meðaltal, þegar veður er annars vegar? Gaman væri að fá skýringu á hvers vegna þetta tímabil þykir best til viðmiðunnar, en inn í það falla nokkur óvenju köld ár, eins og t.d. 1979, þegar klaki fór ekki úr jörðu í Borgarfirði fyrr en um mánaðamótin júní júlí.

Væri ekki réttara að hafa einhvern upphafspunk, t.d. 1961 eða jafnvel enn fyrr og endurreikna síðan meðaltalið eftir hvert ár? Þannig yrði grunnurinn stærri og betri. Nú eða reikna meðaltal einvers fyrirfram ákveðins árafjölda aftur í tímann, t.d. síðustu 30 ára?

Í það minnsta þykir mér ákaflega undarlegt að árin 1961 til 1990 sé svona heilög þegar að veðurskoðun kemur. Því lengra sem líður frá þessum tíma verður þetta enn undarlegra. 

Kveðja

[Emil Hannes Valgeirsson, 10.1.2016 kl. 12:12]

Sæll Gunnar. Þetta með árin 1961-1990 er eitthvað sem ákveðið var fyrir löngu sem alþjóðlegt 30 ára viðmið svo ekki þyrfti að uppfæra á hverju ári. Væntanlega hafa menn þá talið að þetta væri nógu langt tímabil til að miða við, ekki bara fyrir hita heldur aðra veðurþætti líka. Á 30 ára fresti eru svo reknuð ný meðaltöl þannig að næsta viðmiðunartímabil nær yfir árin 1991-2020 en á undan núverandi tímabili voru árin 1931-1960 notuð. Hér á Íslandi allavega hafa þessi tímabil fallið óheppilega saman við hlýinda- og kuldaskeið og því fljótlega gefið skakka mynd af meðalhita. 

Ég hef eins þú velt fyrir mér öðrum möguleikum, t.d. að nota 60 ár til viðmiðunar sem þó uppfærist á 30 ára fresti. En við ákveðum þetta ekkert. Bíðum bara þolimóðir eftir næstu uppfærslu sem tekur gildi eftir 5 ár. Meðalhitinn í Reykjavík mun þá fara úr 4,3 og upp í eitthvað nálægt 5 stigum. Þá er auðvitað viðbúið í ljósi reynslunnar að hitinn hrapi niður úr öllu valdi en best að vera ekkert að stóla á það.