Spáð í væntanlegan árshita í Reykjavík

Síðustu fimm mánuðir hafa verið af kaldara taginu í Reykjavík sem gefur tilefni til að velta vöngum um hvert stefnir með meðalhita ársins. Síðustu þrír mánuðirnir eru eftir og það veltur á frammistöðu þeirra hvort árið flokkist á endanum sem kalt ár, meðalhlýtt, eða jafnvel hlýtt ár.

Súluritið hér að neðan sýnir hvernig meðalhiti einstaka mánaða í Reykjavík hefur verið á árinu í samanburði við tvö tímabil. Fjólubláu súlurnar standa fyrir þá mánuði sem liðnir eru af þessu ári, en til samanburðar eru síðustu 10 ár (rauðar súlur) og 30 ára viðmiðunartímabilið (bláar súlur) sem enn er í gildi og uppnefnist hér sem fyrr kalda meðaltalið. Lengst til hægri eru auk þess nokkrar árshitasúlur. Allt eins og áður hefur verið boðið upp á.

Eins og sjá má þá var meðalhiti fyrstu mánaðanna á nokkuð eðlilegu róli. Janúar var reyndar undir 10 ára meðaltalinu en apríl vel yfir því. Frá því í maí og fram til september hefur hinsvegar sigið á ógæfuhliðina og meðalhiti mánaðanna verið um eða undir hinu svokallaða kalda meðaltali áranna 1961-1990, en ársmeðalhiti þess tímabils var 4,3 stig í Reykjavík. Til samanburðar hefur meðalhiti síðustu tíu ára verið 5,45 stig samkvæmt því sem mér reiknast til.

Ef við reiknum með því að síðustu þrír mánuðirnir verði áfram í þessu kalda meðaltali þá stefnir í að meðalhiti ársins verði um 4,7 stig (tæplega þó), eins og sýnt er með dökkbláu súlunni til hægri á myndinni. Ef hinsvegar hitinn nær sér á strik og verði í hlýja 10 ára meðaltalinu þá ætti meðalhitinn að verða um 4,9 stig. Hvort tveggja myndi ég flokka sem meðalár í hita þótt niðurstaðan sé ekkert sérstök miðað við það sem við höfum átt að venjast á þessari öld. Meðalhitinn getur þó alveg orðið lægri og ógnað 2015 sem svalasta ári þessarar aldar sem endaði í 4,5 stigum, en til þess þarf meðalhitinn síðustu mánaðanna að vera undir kalda meðaltalinu. Svo má gæla við möguleikann á að árshitinn fari niður í 4,3 stig ef allt fer á versta veg, en sá árshiti hefði reyndar ekki þótt frásögum færandi í mínu ungdæmi. Enn er samt líka möguleiki á einn einu hlýja árinu með meðalhita yfir 5 stigum ef hlýindi ná sér almennilega á strik á ný. Manni finnst það reyndar frekar ólíklegt eftir það sem á undan er gengið enda virðumst við dálítið fara á mis við hina hlýrri loftstrauma þessi misserin. Hvað sem síðar verður.

 

Athugasemdir

[Ingibjörg (IP-tala skráð) 4.10.2018 kl. 12:45]

Sæll Emil. Ég var að skoða albúmið þitt, alveg frábærar myndir. En hvernig náðirðu þeirri af Grandahólmanum? Komstu að honum í báti, eða klifraðirðu niður frá Örfiriseyjargrandanum - uppfyllingunni? Eða er hún kannski tekin með dróna?

[Emil Hannes Valgeirsson, 4.10.2018 kl. 13:43]

Takk fyrir það Ingibjörg. Myndin er tekin á stórstraumsfjöru en þá er fært út á Grandahólmann. En fyrst þurfti ég að klöngrast niður grjótgarðinn.

[Ingibjörg (IP-tala skráð) 4.10.2018 kl. 21:14]

Takk fyrir svarið. Ég veit vel um stórstraumsfjöruna, hef horft löngunaraugum þarna niður, en treysti mér ekki í að klöngrast. Sé eftir því að hafa ekki farið þangað meðan ég var yngri og áður en grjótgarðurinn kom. En sjást einhverjar mannvistarleifar þarna úti - frá því að sjávarstaða var lægri og auðveldara að komast þangað?

[Emil Hannes Valgeirsson, 4.10.2018 kl. 23:15]

Ég hef reyndar ekki kannað þetta svæði þannig að treysti mér til að segja hvort þarna séu mannvistarleyfar. Finnst það samt ólíklegt því þegar grandanum sleppir og Hólmurinn tekur við er lítið annað en þang og grjót sem er erfitt yfirferðar. Skrifaði annars stutta bloggfærslu um ferðalagið á sínum tíma, sem er á þessari slóð:

https://emilhannes.blog.is/blog/emilhannes/entry/1238889/

[Ingibjörg (IP-tala skráð) 4.10.2018 kl. 23:59]

Takk fyrir, ég skoðaði bloggfærsluna, hún er flott. Ég hef reyndar lesið bók Trausta Valssonar og ljósritað úr henni kortið. En þið gerið báðir sömu villuna, að merkja sem Hólmana það sem nú kallast Selsker. - Sammála því að Reykjavík heiti eftir hvernum í Örfirisey, og bæði Guðjón Friðriksson og Orri Vésteinsson fornleifafr. aðhyllast þá kenningu. Hverinn var enn bullandi á stórstraumsfjöru þegar Þórbergur var labbandi þarna um.

[Emil Hannes Valgeirsson, 5.10.2018 kl. 11:47]

Hafi Hólmakaupstaður ekki verið á þessum skerjum þá hefur hann væntanlega verið út í Akurey. Eða hvar heldur þú annars að hann hafi verið? Manni finnst raunar ótrúlegt að kaupstaðarhúsin hafi verið á þessum flæðiskerjum, en allt breyttist þetta reyndar mjög mikið eftir Bátsendaflóðið á sínu tíma.

[Ingibjörg (IP-tala skráð) 5.10.2018 kl. 18:44]

Mér sýnast nú flestir vera á því að Hólmskaupstaður (Holmens Havn) hafi verið í Örfirisey. Hann er merktur þar á uppdrætti frá því fyrir Básendaflóð. Örfiriseyjargrandinn var mjög mjór á seinni öldum og flæddi yfir hann. Kaupst. gæti hafa verið upphaflega þar sem Grandahólmi/hólmarnir eru núna, hann er landfastur á kortinu þínu og Trausta, en hefur svo orðið hólmi. En þú hefur sjálfur sagt eins og fleiri að þar séu engar minjar um slíkt. Selsker eru mun minni en hann var.

Og aftur: það er fullt af góðum ljósmyndum, en þínar eru frábærar.