Um snjóskafla í Esjunni

Bráðnandi ís af öllu tagi virðist vera mér ofarlega í huga enda er þetta þriðja færslan í röð sem fjallar um eitthvað því tengt og kannski ekki svo óviðeigandi þegar allt kemur til alls. Að þessu sinni eru það bráðnandi Esjuskaflar sem koma við sögu. Að vísu engar stórfréttir á ferðinni heldur frekar svona stöðutaka með skírskotun til fortíðar. Það eru margir sem fylgjast með snjósköflunum í Esjunni þegar líða tekur á sumar og velta fyrir sér hvort þeir lifi af sumarið. Það hef ég líka lengi gert enda hef ég alltaf haft gott útsýni til Esjunnar annaðhvort frá heimili eða vinnustað og ekki að ástæðulausu að Esjan skipar sérstakan heiðursess á þessari bloggsíðu.

Árið 1993 þann 10. ágúst tók ég mig til og rissaði upp Esjuna, í skrásetningaráráttu minni teiknaði ég svo inná alla snjóskafla sem þá voru sýnilegir frá borginni og í framhaldi af því merkti ég við hvenær hver skafl bráðnaði. Þetta er eina árið sem ég hef gert þetta en myndina má sjá hér að neðan ásamt nánari útlistun. (Myndin birtist stærri ef smellt er tvisvar)

Á myndina merkti ég inn alls 15 skafla. Vestast var lífseigi skaflinn undir Kerhólakambi ásamt litlum systurskafli sem þarna átti stutt eftir. Fjórir skaflar voru vestur af Þverfellshorni og þrír litlir þar fyrir austan, en skaflvænsta svæðið var eins og venjulega í og við Gunnlaugsskarð. Þegar skoðað er hvenær þessir skaflar hverfa kemur í ljós að aðeins tveir þeirra hurfu þennan ágústmánuð. Fimm skaflanna hurfu svo í september og tveir seint í október. Ekkert var merkt við sex þessara skafla sem þýðir að þeir lifðu af sumarið. Þar var um að ræða vestasta skaflinn við Kerhólakamp og svo skaflana í Gunnlaugsskarði.

Þetta eru auðvitað miklu lífseigari skaflar heldur en nú til dags enda hafa þeir horfið öll ár þessarar aldar. Hinsvegar varð Esjan aldrei snjólaus árin 1970-1997 og jafnvel lengur því óvissa virðist vera um árið 1969. Þetta er líka í góðu samræmi við hitaþróunina en árið 1993 var meðalhitinn í Reykjavík 4,4 stig sem er nálægt opinberum meðalhita áranna 1960-1990 (4,3°C). Hinsvegar hafa öll ár þessarar aldar náð árshita á bilinu 5,1 - 6,1 stig. Á árunum 1930-1969 hurfu Esjuskaflar af og til en lengsta snjólausa tímabilið á 20. öldinni var árin 1932-1936.

Fljótt á litið tel ég að ársmeðalhiti um 5 stig skilji á milli þess hvort snjór lifi af sumarið eða ekki, en vetrarákoman skiptir auðvitað líka máli. Dæmi eru um að skaflar hverfi um hásumar eins og gerðist árið 2003 þegar allt var bráðnað 30. júlí. Ekki furða, því meðalhiti 12 mánaðanna þar á undan var heilar 6,4 gráður. Skaflarnir munu þó hafa horfið enn fyrr árin 1936, 1939 og 1941, öll eftir mjög snjólétta vetur og sumarhlýindi.

En þá er það staðan nú árið 2009. Myndin hér að neðan er tekin 9. ágúst og sýnir að vísu bara austurhluta Esjunnar en allir skaflar utan þess svæðis eru horfnir. Skaflarnir efst hafa samkvæmt teikningunni frá '93 þá verið einn og sami skaflin. Enn er smá snjór í giljunum þar fyrir neðan og svo er einn stakur til vinstri. Þetta er allt á góðri leið með að hverfa á næstu vikum en meðalhitinn síðustu 12 mánuði reiknast mér til að sé 5,46°C. 

Austurhluti Esjunnar. Mynd tekin frá Laugarnesi 9. ágúst 2009

- - - -

Heimildir eru héðan og þaðan, t.d. frá þessari bloggfærslu hér: http://esv.blog.is/blog/esv/entry/612466/ 

 

Athugasemdir

[Loftslag.is, 10.8.2009 kl. 08:59]

Skemmtileg færsla.

[Hörður Þórðarson, 10.8.2009 kl. 20:28]

Frábær færsla, takk fyrir.

[Loftslag.is, 16.8.2009 kl. 23:21]

Mér varð litið upp í Esjuna á leið þar um, eru ekki skaflarnir að hverfa?

[Emil Hannes Valgeirsson, 17.8.2009 kl. 10:02]

Þegar ég leit til Esjunnar í gær mátti enn sjá alla þessa skafla en þessir neðri voru nánast að hverfa. Ég giska á að eitthvað af efstu sköflunum hverfi ekki fyrr en í september.

[Loftslag.is, 19.8.2009 kl. 08:49]

Líklega hefur þetta verið of knappt sjónarhorn þarna undir Esjunni.